Những năm gần đây, nhiều cơ sở sản xuất, sơ chế, chế biến nông sản trên địa bàn Thanh Hóa đã mạnh dạn đầu tư công nghệ thông tin và các giải pháp số vào quản lý chuỗi cung ứng. Cách làm này không chỉ nâng cao hiệu quả kiểm soát chất lượng mà còn giúp minh bạch nguồn gốc sản phẩm, bảo vệ thương hiệu và quyền lợi người tiêu dùng.

GIẢI QUYẾT “NÚT THẮT” VỀ MINH BẠCH NGUỒN GỐC

Mỗi năm, Thanh Hóa sản xuất hàng triệu tấn nông sản với nhiều chủng loại. Tuy nhiên, tình trạng “được mùa mất giá” vẫn xảy ra, một phần do sản phẩm thiếu thông tin rõ ràng về nguồn gốc, dẫn tới nguy cơ bị trà trộn với hàng giả, hàng kém chất lượng. Không ít đặc sản, nông sản nổi tiếng bị “gắn mác” hữu cơ, sạch, an toàn nhưng không có dữ liệu xác thực.

Tham gia sản xuất rau, củ, quả an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, trang trại Thảo Hiền của chị Nguyễn Thị Hoan (xã Quảng Ngọc) đã hình thành chuỗi cung ứng hàng chục loại nông sản chất lượng. Để tránh bị đánh đồng với sản phẩm cùng loại, chị Hoan áp dụng mã QR truy xuất nguồn gốc, tích hợp thông tin về quy trình sản xuất, thu hoạch, đóng gói. “Chỉ cần quét mã QR trên bao bì, khách hàng có thể biết toàn bộ quy trình sản xuất, bảo đảm sản phẩm không bị nhầm lẫn với bất kỳ thương hiệu nào khác”, chị Hoan chia sẻ.

Nhờ áp dụng hệ thống quản lý điện tử, trang trại Thảo Hiền đã chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thuần túy sang kinh tế nông nghiệp hiện đại, đưa nhiều sản phẩm đạt chuẩn VietGAP như dưa vàng, cà chua, mướp, dưa chuột baby… lên sàn thương mại điện tử và nhận được phản hồi tích cực từ thị trường.

Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hiền Nhuần mỗi tháng cung cấp hơn 30 tấn rau, quả, thực phẩm cho siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch và bếp ăn tập thể. Công ty ứng dụng công nghệ thông tin từ khâu sản xuất đến sơ chế, chế biến, giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần nguyên liệu.

Không chỉ nhà sản xuất, nhiều người tiêu dùng cũng chủ động áp dụng công nghệ số. Tại siêu thị AT Mart, khoảng 80% khách hàng khi mua nông sản, thực phẩm đều quét mã QR để kiểm tra nguồn gốc. Theo chị Lê Thị Tâm, chủ siêu thị, đây là thói quen tiêu dùng thông minh, góp phần ngăn chặn hàng giả và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

MỞ RỘNG HẠ TẦNG TRUY XUẤT VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO

Để hỗ trợ sản xuất nông sản an toàn, Chi cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường Thanh Hóa (Sở Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai cấp mã số vùng trồng, phát triển tem truy xuất nguồn gốc. Đến tháng 7/2025, toàn tỉnh có 456 cơ sở áp dụng tem truy xuất; trong đó 252 cơ sở có sản phẩm OCOP với 346 sản phẩm đã gắn tem QR hoặc mã vạch. Đồng thời, 121 vùng sản xuất với 1.125 ha đã được cấp mã số vùng trồng.

Các chủ thể sản xuất nhờ đó có thể quảng bá, tiêu thụ sản phẩm trên mạng xã hội và kết nối trực tiếp với người tiêu dùng. Thông tin sản phẩm còn được lưu trữ, bảo mật và quản lý qua các công nghệ tiên tiến như blockchain, IoT, AI và drone, giúp giám sát quá trình sản xuất minh bạch và hiệu quả hơn.

Bà Trương Thị Hà, Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường Thanh Hóa, khẳng định: “Ứng dụng công nghệ trong quản lý chuỗi cung ứng nông sản không chỉ là xu hướng, mà còn là bước tiến quan trọng để hiện đại hóa nông nghiệp. Điều này càng có ý nghĩa khi Thanh Hóa đang triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.

Theo bà Hà, cùng với đầu tư hạ tầng và đào tạo nhân lực, cần tăng cường tuyên truyền để cộng đồng và người tiêu dùng nâng cao nhận thức, sẵn sàng ứng dụng công nghệ. Khi đó, hệ sinh thái nông sản chất lượng cao, minh bạch nguồn gốc sẽ không chỉ đáp ứng thị trường trong nước mà còn mở rộng cơ hội xuất khẩu bền vững.