Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã bước vào tuần làm việc đầu tiên. Xin Thứ trưởng cho biết hoạt động của Bộ mới có gặp khó khăn vướng mắc gì không?

Chúng tôi chưa gặp phải vướng mắc nào sau sáp nhập. Tuy hai Bộ nhập lại, nhưng trong phân công nhiệm vụ của lãnh đạo Bộ mới rất rõ ràng, các thứ trưởng phụ trách các lĩnh vực đều trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực của mình.

Khi triển khai sáp nhập, từng Bộ đã họp riêng lẻ, hai Bộ đã có nhiều phiên làm việc song phương để hợp lực và hoàn tất toàn bộ phần hồ sơ tồn đọng để triển khai hoạt động trên danh nghĩa Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Đơn cử, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Trung tâm chuyển đổi số, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có Trung tâm Thống kê nông nghiệp và Chuyển đổi số, hai bên đã hợp lực với nhau. Nhờ đó, các thủ tục hành chính đến hết 28/2/2025 đã hoàn tất toàn bộ những phần hồ sơ tồn đọng để chuyển sang sử dụng con dấu mới cho tất cả các văn bản.

Nghị quyết của Chính phủ về cắt giảm các thủ tục hành chính cũng là nhiệm vụ rất quan trọng. Đây là một trong những động cơ để thúc đẩy tăng trưởng của ngành nói chung và của xuất khẩu nói riêng. Trong những ngày làm việc đầu tiên, không có hiện tượng ách tắc, đặc biệt là các thủ tục hành chính. Tất cả các hoạt động của các lĩnh vực đều không vướng gì, đảm bảo thông suốt, không bỏ lọt khu vực, lĩnh vực, các cơ sở cũng như doanh nghiệp.

Xin Thứ trưởng khái quát về tình hình xuất khẩu nông, lâm, thủy sản hai tháng đầu năm 2025?

Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản hai tháng đầu năm 2025 đạt 9,38 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản đạt 4,89 tỷ USD, tăng 4,5%; giá trị xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi đạt 72,2 triệu USD, tăng 4%; giá trị xuất khẩu thủy sản đạt 1,42 tỷ USD, tăng 18,6%; giá trị xuất khẩu lâm sản đạt 2,68 tỷ USD, tăng 11,9%; giá trị xuất khẩu đầu vào sản xuất đạt 307,6 triệu USD, giảm 0,2%; giá trị xuất khẩu muối đạt 1,4 triệu USD, tăng 2 lần.

Đa số các ngành hàng lớn vẫn tiếp tục tăng trưởng, có thặng dư. Đặc biệt, giá trị xuất khẩu cà phê tăng rất cao 26,2%, mặc dù khối lượng giảm 28,2%; dự kiến năm 2025, xuất khẩu cà phê có thể đạt 6 tỷ USD. Hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản đạt 1,42 tỷ USD, tăng 18,6% so với cùng kỳ năm 2024; xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,52 tỷ USD, tăng 12,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu rau quả hai tháng đầu năm 2025 đã giảm 11%, giá trị xuất khẩu lúa gạo cũng giảm 13,6% so với cùng kỳ năm 2024. Do đó, ngành cần tiếp tục phát huy những ngành hàng có lợi thế. Bên cạnh đó, khắc phục những khó khăn của một số mặt hàng đang bị giảm như hoa quả, lúa gạo bằng các hệ thống giải pháp để nâng giá trị trong những tháng tiếp theo.

Nhìn lại kết quả hai tháng đầu năm 2025, có thách thức gì mới đặt ra cho xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trong thời gian tới, thưa Thứ trưởng?

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản rất quan trọng, bởi đây là nguồn thu thật, thặng dư thật để có ngoại tệ thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Họp thường trực Chính phủ vào tháng 1/2025 đã xác định chiến tranh thương mại cận kề, đặc biệt sau thời gian 2 tháng lên làm Tổng thống Hoa Kỳ, tác động của ông Donald Trump lên các thị trường rất lớn. Thực tế, đã có những biến động ở thị trường Trung Quốc và một số nước khác.

Trước những thử thách mới, chúng ta cần phân tích để có những giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo hoàn thành được mục tiêu mà Chính phủ giao là đạt kim ngạch xuất khẩu 65 tỷ USD và có thể phấn đấu đạt 70 tỷ USD nếu điều kiện thuận lợi.

Chúng ta cần phải phát huy những mặt hàng có lợi thế so sánh, xem xét những ngành hàng nào gặp khó khăn để có những giải pháp ứng phó. Ví dụ, với ngành hàng lúa gạo, chúng ta đã có hệ thống giải pháp để duy trì được đà tăng trưởng ở những tháng sau này. Mặc dù trong 2 tháng đầu năm 2025, giá lúa gạo có xu hướng giảm, nhưng sang đến những ngày đầu tháng 3/2025 đã nhích lên. Năm 2024 xuất khẩu 9,15 triệu tấn gạo; năm 2025 dự kiến cũng xuất khẩu trên dưới 9 triệu tấn. Chúng ta đang tiếp tục chuyển đổi cơ cấu giống lúa để có đưa gạo chất lượng cao, gạo thơm, gạo đặc sản lên tỷ lệ 75% trong năm 2025. Như vậy, chúng ta cũng có thể yên tâm rằng xuất khẩu gạo nếu suy giảm sẽ không đáng kể.

Đối với ngành nông nghiệp nói chung, Thứ trưởng có nhận định như thế nào về khả năng tăng trưởng trong năm 2025?

Năm nay, Chính phủ giao mục tiêu cho tăng trưởng nông nghiệp là 4%. Phân tích từng lĩnh vực cho thấy trồng trọt chiếm 43% trong tổng giá trị của ngành nông nghiệp. Tăng trưởng của ngành trồng trọt có năm đỉnh cao là 2,2%, còn lại thường từ 1,5 - 1,8%. Lĩnh vực chăn nuôi với quy mô chiếm 26% trong tổng GDP toàn ngành nông nghiệp, năm tăng trưởng cao ở mức 5,92% (năm 2022). Lĩnh vực thủy sản chiếm 28% trong tổng GDP ngành nông nghiệp, tăng trưởng từ 3,5 - 3,8%/năm. Lĩnh vực lâm nghiệp chiếm tỷ trọng không lớn, nhưng tăng trưởng hàng năm ở mức trên dưới 7%.

Đây là những dư địa mà chúng ta cần rà soát để tính toán cho cơ cấu từng ngành hàng cần tăng trưởng như thế nào để về đích đạt tăng trưởng toàn ngành 4%.

Với những biến động của tình hình thế giới thời gian qua, Bộ đã có những nhận định, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp, đảm bảo được kim ngạch xuất khẩu nông sản năm 2025. Với mục tiêu tăng trưởng toàn ngành đạt 4% trong năm 2025 như nhiệm vụ Chính phủ giao, cần rà soát, đánh giá để có những giải pháp về cơ cấu ngành hàng nhằm đảm bảo về đích thành công.

Với xuất khẩu, tiềm năng, lợi thế và dư địa vẫn còn, trong đó ứng dụng khoa học và công nghệ là giải pháp đầu tiên. Khoa học và công nghệ sẽ quyết định vị thế của đất nước, vị thế của dân tộc và vị thế của ngành. Chúng ta đã có Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia...

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 10-2025 phát hành ngày 10/3/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:  

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1283