ManpowerGroup mới đây đã công bố báo cáo “Xu hướng việc làm xanh và giải pháp nhân lực cho tương lai bền vững”. Báo cáo nêu lên khái niệm việc làm xanh, trong đó, khẳng định: tích hợp sự bền vững vào chiến lược kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp là giải pháp giữ chân nhân tài, thúc đẩy kinh doanh. Điều này kéo theo nhu cầu tuyển dụng nhân lực xanh và nâng cao kỹ năng nhân sự hiện có của doanh nghiệp ngày càng cao.

NHÂN LỰC "XANH" GIÚP DOANH NGHIỆP TĂNG DOANH THU, ĐÁP ỨNG CÁC CAM KẾT MÔI TRƯỜNG 

Theo báo cáo của ManpowerGroup, ngày càng nhiều doanh nghiệp toàn cầu đầu tư vào các công nghệ lõi như xe điện, năng lượng xanh. Dòng vốn đầu tư vào kinh tế xanh sẽ không dừng lại: 54% các nhà đầu tư dự kiến tăng vốn góp cho phát triển bền vững và 70% tin rằng các doanh nghiệp thực hành ESG (môi trường, xã hội, quản trị) đem lại lợi nhuận cao hơn.

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này. Chia sẻ với VnEconomy, bà Nguyễn Thu Trang, Giám đốc thương hiệu Manpower, Manpower Việt Nam, cho biết việc các doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững trong dài hạn mang lại rất nhiều giá trị.

Đối với việc thu hút và giữ chân nhân tài, khảo sát tại Việt Nam năm 2024 của ManpowerGroup phát hiện: Danh tiếng của công ty, đặc biệt là về khía cạnh trách nhiệm xã hội, đã trở thành một yếu tố quan trọng đối với người tìm việc. Trên thực tế, 85% người tham gia khảo sát cho biết yếu tố này góp phần đáng kể vào quyết định làm việc tại công ty đó của họ, cao hơn cả mức trung bình của khu vực là 77%.

Đối với việc thu hút khách hàng và gia tăng lợi nhuận, năm 2024, 73% người tiêu dùng quan tâm đến bền vững và sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm có yếu tố bền vững.

Điều này kéo theo nhu cầu tăng cao đối với nhân lực xanh. Theo nghiên cứu của ManpowerGroup, dù kinh tế bất ổn, nhu cầu lao động xanh trên toàn cầu năm 2024 vẫn tăng nhanh gấp đôi năm 2023.

Cụ thể, phần lớn (91%) nhà tuyển dụng trên thế giới nói rằng họ không đủ nhân sự có kỹ năng để giúp doanh nghiệp của họ đạt được mục tiêu bền vững. 63% lãnh đạo cho rằng khoảng cách kỹ năng là thách thức lớn nhất trong quá trình chuyển đổi kinh doanh giai đoạn 2025-2030. Khảo sát này cũng ước tính 59% lao động toàn cầu từ nay đến 2030 sẽ cần được đào tạo thêm để làm tốt vai trò hiện có.

"Nhân sự xanh chính là những người thực thi, hiện thực hóa những chủ trương, chiến lược của doanh nghiệp từ các cấp lãnh đạo và thực sự đưa doanh nghiệp chuyển mình," bà Trang cho biết. "Nếu không có họ, doanh nghiệp khó có thể đạt được các mục tiêu phát triển bền vững đã đề ra."

Đối với Việt Nam, bà Trang chia sẻ: Manpower Việt Nam tin rằng việc tuyển dụng và phát triển nhân sự xanh sẽ tiếp tục tăng mạnh tại Việt Nam trong thời gian tới. Bởi đây không chỉ là một xu thế toàn cầu, phản ánh yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn xanh trong hoạt động của doanh nghiệp và sản phẩm, mà còn đang được thúc đẩy bởi các chính sách định hướng của Chính phủ Việt Nam. 

NỖI LO THIẾU HỤT NHÂN LỰC "XANH" VÀ BA KHUYẾN NGHỊ NHẰM GIA TĂNG NGUỒN CUNG 

Thiếu hụt kỹ năng xanh là vấn đề nổi cộm không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu. Báo cáo của LinkedIn cho biết 63% lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng khoảng cách kỹ năng giữa cung và cầu là thách thức lớn nhất trong quá trình chuyển đổi kinh doanh giai đoạn 2025– 2030. Khảo sát này cũng ước tính 59% lao động toàn cầu từ nay đến 2030 sẽ cần được đào tạo thêm để làm tốt vai trò hiện có.

Còn theo báo cáo của ManpowerGroup, một thực tế đáng chú ý là "hạn chế các cơ hội việc làm xanh và việc làm vì cộng đồng" đang trở thành thách thức hàng đầu cản trở người lao động tại Việt Nam chuyển đổi sang một công việc có ý nghĩa hơn. Cụ thể, 34% người lao động đã cho biết rằng đây là rào cản chính đối với họ.

Theo Manpower Việt Nam, việc gia tăng nguồn cung cho nhân lực xanh cần phải có sự đồng lòng của cả phía Chính phủ, Nhà trường và Doanh nghiệp.

Thứ nhất, với Chính phủ và các cấp quản lý, cần tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức của học sinh, sinh viên, người lao động về cách hiểu đúng thế nào là việc làm xanh (việc làm xanh không chỉ giới hạn bó hẹp trong các công việc truyền thống gắn với môi trường như trước kia) và vai trò của nhân lực xanh trong phát triển bền vững. Từ đó tạo ra động lực cho học tập và làm việc trong lĩnh vực này, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế theo hướng bền vững hơn.

Để phát triển nguồn nhân lực xanh, cũng cần tăng cường đầu tư vào giáo dục và đào tạo việc làm xanh, kỹ năng xanh; hỗ trợ tài chính cho các chương trình đào tạo nghề xanh, các trường đại học, cơ sở giáo dục và doanh nghiệp có sáng kiến đào tạo hoặc tuyển dụng nhân lực xanh. Cùng với đó, thúc đẩy hợp tác công – tư, tạo điều kiện để doanh nghiệp tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo, thực tập và tuyển dụng nhân lực xanh.

Nên có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích phát triển nguồn nhân lực xanh, bao gồm ưu đãi dành riêng cho các lĩnh vực kinh tế xanh, tạo điều kiện thuận lợi cho các vị trí việc làm xanh, và triển khai các chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò và tiềm năng của nhân lực xanh trong quá trình chuyển đổi bền vững.

Thứ hai, đối với nhà trường, cần cập nhật chương trình đào tạo, đưa thêm các nội dung liên quan đến phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội…, vào giảng dạy ở tất cả các ngành đào tạo. Trong bối cảnh hiện nay, khi mọi lĩnh vực công nghiệp đều đang ít nhiều hướng tới chuyển đổi xanh, nên việc trang bị kiến thức này cho sinh viên là vô cùng cần thiết.

Ngoài ra, nên thiết kế các ngành học mới hoặc chuyên ngành phụ liên quan đến “việc làm xanh” phù hợp với xu hướng thị trường lao động. Áp dụng mô hình học tập thực tiễn, học qua dự án, tổ chức thực tập, tham quan để người học thực sự hiểu về chuyển đổi xanh tại doanh nghiệp thay vì chỉ dừng ở sách vở. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi, sáng kiến, giúp học sinh, sinh viên rèn luyện tư duy phát triển bền vững, đồng thời thực hành ứng dụng các kiến thức, kỹ năng chuyên môn để giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Thứ ba, đối với doanh nghiệp phải chủ động xây dựng nguồn nhân lực xanh nội bộ. Doanh nghiệp cần đánh giá các vị trí công việc có thể chuyển đổi sang “xanh”, xác định rõ những kỹ năng xanh cần thiết trong ngắn và dài hạn. Doanh nghiệp cũng cần triển khai các chương trình đào tạo nội bộ hoặc hợp tác với đơn vị chuyên môn, với một lộ trình rõ ràng, để nâng cao năng lực xanh cho đội ngũ hiện tại. 

Tuy nhiên, cần chú trọng đến việc đồng hành cùng người lao động, bao gồm giúp họ nhận thức rõ ý nghĩa và vai trò của họ trong quá trình chuyển đổi xanh, lắng nghe ý kiến đóng góp để cải thiện và đem lại sự hài lòng cho nhân viên thay vì áp dụng các biện pháp triển khai cứng nhắc.

Báo cáo cũng khuyến nghị nên kết nối với các cơ sở đào tạo để xây dựng chương trình học sát với thực tiễn, tổ chức thực tập, chia sẻ chuyên gia, hoặc tài trợ học bổng cho ngành học liên quan đến phát triển xanh. Đồng thời cân nhắc việc liên kết với các doanh nghiệp cùng ngành hoặc liên ngành, tạo mạng lưới chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và nguồn lực để phát triển nhân lực xanh nhanh và hiệu quả hơn.

Đặc biệt, doanh nghiệp cần truyền thông rõ ràng về mục tiêu phát triển bền vững hay những nỗ lực trong hành trình chuyển đổi xanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tìm kiếm các đơn vị cung ứng lao động để giúp doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận nguồn nhân lực chất lượng cao- bao gồm cả chuyên gia nước ngoài cho những vị trí đòi hỏi kỹ năng đặc thù mà thị trường trong nước chưa sẵn có- để tiết kiệm thời gian và đảm bảo tiến độ chuyển đổi.

Bà Trang nhấn mạnh rằng "việc phát triển nguồn nhân lực xanh trong nước là một quá trình dài hơi, không thể diễn ra trong ngày một ngày hai. Trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang diễn ra từng ngày, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thích ứng nhanh chóng. Nếu chậm chân, không hành động kịp thời, doanh nghiệp có thể bỏ lỡ cơ hội phát triển hoặc bị tụt lại phía sau trong cuộc đua này".