Mùa cao điểm du lịch gắn với kỳ nghỉ 80 năm Quốc khánh đã thúc đẩy bức tranh vận tải tháng Tám khởi sắc. Theo báo cáo Tình hình kinh tế - xã hội tháng 8 của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính chung 8 tháng, vận chuyển hành khách tăng 21,8% và hàng hóa tăng 14,6% so với cùng kỳ 2024. 

VẬN TẢI HÀNH KHÁCH TĂNG TRƯỞNG NHỜ DU LỊCH

Theo đó, trong tháng 8/2025, số lượng vận tải hành khách ước đạt 542,6 triệu lượt, tăng 2,2% so với tháng 7; trong khi luân chuyển hành khách ước đạt 27,8 tỷ lượt.km, tăng 2,2%.

So với cùng kỳ 2024, mức tăng lần lượt đạt 25,1% và 19,2%. Lũy kế trong 8 tháng, tổng lượng hành khách vận chuyển đạt 3.937,2 triệu lượt, tăng 21,8% so với cùng kỳ; luân chuyển đạt 207,3 tỷ lượt.km, tăng 14,2%.

Đáng chú ý, vận tải trong nước vẫn chiếm áp đảo với hơn 3.924 triệu lượt khách, tăng 21,8%. Vận tải hành khách quốc tế ước đạt 13,1 triệu lượt, tăng 9,6%, đóng góp tới 41,8 tỷ lượt.km, tăng 9,2%. Sự mở rộng của thị trường khách quốc tế chính là nhân tố mới giúp vận tải hàng không khởi sắc.

Trong cơ cấu phương thức, đường bộ tiếp tục giữ vai trò chủ lực, với hơn 3,58 tỷ lượt khách trong 8 tháng, tăng 22,1% so với cùng kỳ; luân chuyển đạt 133,2 tỷ lượt.km, tăng 16,6%. 

Hàng không nổi bật với vai trò then chốt trong vận tải liên vùng và quốc tế. Trong 8 tháng, ngành hàng không phục vụ 39,3 triệu lượt khách, tăng 9,7%, với 64,6 tỷ lượt.km luân chuyển, tăng 8,9%. Đáng chú ý, khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 13,9 triệu lượt, tăng 21,7%, trong đó 85,2% đi bằng đường hàng không. 

Đường sắt tiếp tục gây chú ý với mức tăng tới 108,7%, đạt 26,6 triệu lượt khách. Con số này phần lớn nhờ bổ sung số liệu từ các tuyến metro Hà Nội và TP.HCM. Dẫu vậy, sự tăng trưởng này cũng phản ánh một xu hướng tất yếu: đô thị Việt Nam đang dịch chuyển mạnh mẽ sang giao thông công cộng khối lượng lớn, góp phần giảm áp lực cho đường bộ.

Ngược lại, đường biển vận chuyển chỉ 8,5 triệu lượt khách, giảm 7% so với cùng kỳ, dù luân chuyển tăng 12,9%. Điều này cho thấy vận tải hành khách đường biển chưa được khai thác tương xứng với tiềm năng 3.200 km bờ biển và hàng trăm hòn đảo du lịch. Trong khi đó, đường thủy nội địa lại tăng trưởng tốt, đạt 277,9 triệu lượt khách, tăng 16,2%, với 6,3 tỷ lượt.km, tăng 22,8%. 

HÀNG HÓA DUY TRÌ TĂNG TRƯỞNG

Cùng với hành khách, vận tải hàng hóa trong tháng 8 cũng ghi nhận mức tăng ổn định. Theo số liệu từ Cục Thống kê, sản lượng vận chuyển đạt 254,8 triệu tấn, tăng 1,3% so với tháng 7; luân chuyển đạt 53,8 tỷ tấn.km, tăng 1,1%. So với cùng kỳ 2024, vận chuyển tăng 15,7%, luân chuyển tăng 17,7%. Lũy kế 8 tháng, tổng sản lượng hàng hóa đạt 1.937,5 triệu tấn, tăng 14,6%; luân chuyển đạt 399,0 tỷ tấn.km, tăng 14,1%.

Trong đó, vận tải trong nước đạt 1.904,1 triệu tấn (tăng 14,7%), còn vận tải quốc tế đạt 33,4 triệu tấn (tăng 8,5%) nhưng đóng góp lớn cho luân chuyển với 169,4 tỷ tấn.km, tăng tới 22,9%. 

Theo cơ cấu các loại hình vận tải, đường bộ vận chuyển khối lượng lớn nhất với 1.434,6 triệu tấn (tăng 15,5%), nhưng luân chuyển chỉ đạt 90,3 tỷ tấn.km (tăng 11,2%), cho thấy phần lớn hàng hóa tập trung ở cự ly ngắn.

Đường biển vận chuyển 102,8 triệu tấn (tăng 15,7%) nhưng luân chuyển tới 212,6 tỷ tấn.km, chiếm hơn 53% toàn ngành, tiếp tục khẳng định vai trò then chốt trong xuất nhập khẩu.

Đường thủy nội địa đạt 396,2 triệu tấn (tăng 10,9%) và 86,8 tỷ tấn.km (tăng 10,6%), góp phần quan trọng trong vận tải hàng rời, nông sản.

Đường sắt chỉ đạt 3,6 triệu tấn (tăng 7,3%), trong khi hàng không vận chuyển 0,3 triệu tấn (tăng 6,9%), chủ yếu hàng giá trị cao, gấp rút.

Một vấn đề lớn đang đặt ra là chi phí logistics của Việt Nam vẫn cao. Theo Báo cáo của Ngân hàng Thế giới, chi phí logistics chiếm khoảng 16,8% GDP, cao hơn mức 12% của Thái Lan hay 11% của Malaysia. Đây là yếu tố làm giảm sức cạnh tranh hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vẫn phải gánh chi phí vận tải cao do hạ tầng chưa đồng bộ, kết nối cảng biển – cảng cạn – khu công nghiệp còn hạn chế, cùng với tình trạng ùn tắc tại các tuyến đường huyết mạch.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp, logistics không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà đã trở thành yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh quốc gia. Nếu không sớm cải thiện kết cấu hạ tầng, phát triển mạnh vận tải đa phương thức và tối ưu hóa chuỗi logistics, tốc độ tăng trưởng hàng hóa có thể bị kìm hãm trong những năm tới.