Bộ Tài chính Nhật Bản đã trình đề nghị này lên Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vào ngày 26/8 trong bối cảnh các nhà hoạch định chính sách đang xây dựng dự thảo ngân sách cho năm tài khóa 2026, bắt đầu vào ngày 1/4/2026 và kéo dài tới ngày 31/3/2027.

Khoản dự toán trả lãi nợ vay 220 tỷ USD trên đánh dấu mức tăng 15% so với dự toán của năm tài chính hiện tại và là lần đầu tiên vượt mức 30 nghìn tỷ yên. Sự gia tăng này có thể sẽ làm giảm ngân sách chi tiêu công ở các lĩnh vực khác.

Tổng dự toán ngân sách cho năm 2026 của Chính phủ Nhật dự kiến sẽ lần đầu tiên vượt 120 nghìn tỷ yên trong bối cảnh quốc gia này đang chật vật với chi phí chăm sóc dân số già tăng mạnh.

Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản yêu cầu phân bổ ngân sách 34,79 nghìn tỷ yên, một con số kỷ lục. Còn Bộ Quốc phòng yêu cầu 8,8 nghìn tỷ yên, cũng là mức cao nhất mọi thời đại.

Trong chi phí trả nợ công, riêng tiền trả lãi dự kiến tăng 25% lên mức kỷ lục 13,04 nghìn tỷ yên. Con số này được đưa ra dựa trên giả định lãi suất là 2,6%, cao hơn so với mức 2% của ngân sách tài khoá năm 2025. Mức lãi suất mới này xét tới xu hướng lãi suất dài hạn và cả biên độ để ứng phó với lãi suất tăng đột ngột.

Trong phiên giao dịch ngày 26/8, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm mới phát hành ghi nhận mức cao nhất trong 17 năm là 1,62%.

Các nhà đầu tư trái phiếu hiện đặt cược vào khả năng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) sẽ tăng lãi suất và cũng lo lắng về tình hình tài khóa có xu hướng xấu đi của Nhật.

Liên minh cầm quyền do LDP dẫn đầu hiện không chiếm đa số ở cả Thượng viện và Hạ viện và đang đối mặt với áp lực do chi tiêu gia tăng trong khi thu thuế giảm.

Nợ công gia tăng cũng làm tăng chi phí trả lãi. Dư nợ trái phiếu chính phủ Nhật Bản hiện đã vượt 1 triệu tỷ yên.

Trong bối cảnh tổng sản phẩm trong nước (GDP) danh nghĩa của Nhật tăng lên do lạm phát, tỷ lệ nợ trên GDP của nước này dự kiến sẽ giảm xuống. Tuy nhiên, gánh nặng nợ của Tokyo vẫn cao hơn so với mức bình quân của thế giới. Do đó, kể cả khi lãi suất tại nước này chỉ tăng nhẹ, chi phí trả lãi cũng tăng vọt.

Trong dự toán ngân sách tài khoán năm 2026, Bộ Tài chính duyệt mức tăng 20% chi tiêu tùy ý cho các hạng mục quan trọng và không yêu cầu giảm các khoản chi hiện tại như những năm trước. Khoản ngân sách này sẽ được dùng cho việc ứng phó với lạm phát cùng các ưu tiên khác.

Với các khoản chi tiêu bắt buộc, như chi phí nhân sự, các bộ ngành có thể đưa ra yêu cầu phân bổ ngân sách cao hơn để phản ánh chi phí sinh hoạt tăng lên. Đơn cử, Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch đang đề xuất tăng ngân sách cho bộ này thêm 10%. Trước đây, các bộ ngành trong Chính phủ Nhật thường yêu cầu phân bổ ngân sách không vượt quá mức chi của năm trước.