Theo một nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học công bố ngày 30/7, các thiệt hại đối với rừng châu Âu do khai thác gỗ gia tăng, cháy rừng, hạn hán và sâu bệnh đang làm giảm khả năng hấp thụ CO2, đặt các mục tiêu phát thải của Liên minh châu Âu (EU) vào tình trạng nguy hiểm.

EU đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Mục tiêu này bao gồm kỳ vọng rằng rừng sẽ hấp thụ hàng trăm triệu tấn khí thải CO2 và lưu trữ trong cây cối và đất, để bù đắp cho ô nhiễm từ công nghiệp.

Tuy nhiên, lượng CO2 trung bình hàng năm mà rừng châu Âu hấp thụ trong giai đoạn 2020-2022 thấp hơn gần một phần ba so với giai đoạn 2010-2014, theo một nghiên cứu của các nhà khoa học từ Trung tâm Nghiên cứu Chung của EU - cơ quan nghiên cứu khoa học độc lập của EU dẫn đầu.

Trong giai đoạn sau đó, rừng hấp thụ khoảng 332 triệu tấn CO2 ròng tương đương mỗi năm. Dữ liệu gần đây từ các nước EU cho thấy mức giảm thậm chí còn mạnh hơn.

“Xu hướng này kết hợp với khả năng phục hồi khí hậu suy giảm của các khu rừng châu Âu, cho thấy các mục tiêu khí hậu của EU, vốn phụ thuộc vào việc tăng cường hấp thụ carbon, có thể đang gặp rủi ro”, nghiên cứu cho biết.

Hiện nay, ngành đất đai và lâm nghiệp của châu Âu bù đắp khoảng 6% lượng khí thải nhà kính hàng năm của EU. Con số này thấp hơn 2% so với mức mà EU tính toán là cần thiết để đạt được các mục tiêu khí hậu – và khoảng cách này dự kiến sẽ còn nới rộng vào năm 2030.

Ông Agustín Rubio Sánchez, Giáo sư sinh thái học và khoa học đất tại Đại học Madrid, cho biết việc dựa vào rừng để đạt được các mục tiêu khí hậu là vô cùng khó. “Rừng có thể giúp ích, nhưng chúng không nên được phân bổ số lượng để cân bằng ngân sách carbon”, ông nói.

Những phát hiện này đang là một vấn đề lớn đối với các chính phủ trong EU, những người đang đàm phán một mục tiêu khí hậu mới, có tính ràng buộc pháp lý vào năm 2040 được thiết kế để sử dụng rừng để bù đắp ô nhiễm mà các ngành công nghiệp không thể loại bỏ. Hiện tại, đã có một số dự báo rằng điều này sẽ không thể thực hiện được.

“Chúng ta nên làm gì khi có những yếu tố mà các quốc gia, chính phủ, không có nhiều khả năng kiểm soát, chẳng hạn như cháy rừng hoặc hạn hán”, Bộ trưởng Môi trường Thụy Điển Romina Pourmokhtari phát biểu trong một cuộc họp báo tuần trước.

Việc khai thác quá mức, cháy rừng và hạn hán do biến đổi khí hậu gây ra, cùng với sự bùng phát của sâu bệnh đều đang làm cạn kiệt khả năng lưu trữ carbon của rừng.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cho rằng một số rủi ro này có thể được quản lý – ví dụ, bằng cách giảm khai thác gỗ thâm canh, hoặc trồng nhiều loài cây đa dạng hơn. Điều này có thể tăng cường khả năng lưu trữ CO2 và giúp rừng chống chọi với các hiện tượng khí hậu khắc nghiệt và sâu bệnh.

Theo công cụ theo dõi khí thải do tổ chức nghiên cứu khí hậu Ember phát triển, phần lớn lượng khí thải giảm của EU bắt nguồn từ lĩnh vực năng lượng. 

Theo kế hoạch, khối này sẽ hướng đến cắt giảm 90% lượng khí thải nhà kính so với mức năm 1990, tiến gần hơn đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đây là một trong những cam kết tham vọng nhất toàn cầu, và mục tiêu trung hạn 2040 sẽ được theo dõi sát sao khi các quốc gia bắt đầu gửi báo cáo cam kết khí hậu lên Liên hợp quốc trước thềm Hội nghị COP30 tại Brazil.