Không để lãnh đạo chủ chốt doanh nghiệp nhà nước “ngồi nhầm chỗ”
Vũ Khuê
04/12/2021, 19:06
Bức tranh tổng thể về kinh tế năm 2020 cho thấy, khối doanh nghiệp nhà nước có sức ì và độ trễ lớn hơn nhiều so với khối doanh nghiệp tư nhân. Doanh nghiệp nhà nước phát triển chưa như kỳ vọng, một trong những nguyên nhân là chất lượng nguồn nhân lực…
Toàn cảnh hội thảo.
Tại hội thảo “Xây dựng đội ngũ lãnh đạo chủ chốt tại các doanh nghiệp nhà nước ngang tầm nhiệm vụ: thực trạng và giải pháp” ngày 4/12 do Ban Kinh tế Trung ương và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, các ý kiến đều nhận định, doanh nghiệp nhà nước có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của đất nước, đảm bảo mục tiêu chiến lược về quốc phòng, an ninh quốc gia, đảm bảo an sinh xã hội.
Tính đến 31/12/2020, cả nước có khoảng 807 doanh nghiệp có vốn nhà nước, trong đó 459 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, 187 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.
Doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong các lĩnh vực quan trọng như quốc phòng, an ninh, nông lâm nghiệp… Khu vực doanh nghiệp nhà nước đóng góp 28% cho tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm cho 1,2 triệu lao động (8,3%), chiếm 29% tổng vốn toàn khu vực doanh nghiệp, tạo ra 22,9% lợi nhuận so với lợi nhuận toàn khu vực doanh nghiệp, đóng góp trên 12% cho tổng thu ngân sách quốc gia. Đóng góp 7% tổng tài sản, 10% tổng vốn các doanh nghiệp trên thị trường.
Bàn chủ toạ
Nhiều doanh nghiệp như Viettel, Vinaphone, Vietcombank đã và đang dẫn dắt thị trường, tạo điều kiện vững chắc cho nền kinh tế bước vào kỷ nguyên số.
SỨC Ì VÀ ĐỘ TRỄ LỚN
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu nhưng các doanh nghiệp nhà nước vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Năng lực cạnh tranh đặc biệt cạnh tranh quốc tế còn hạn chế, chưa chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Bức tranh tổng thể về kinh tế năm 2020 cho thấy khối doanh nghiệp nhà nước có sức ì và độ trễ lớn hơn nhiều so với khối doanh nghiệp tư nhân.
Doanh nghiệp nhà nước phát triển chưa như kỳ vọng, mà một trong những nguyên nhân được nêu tại hội nghị là chất lượng nguồn nhân lực. Quy trình tuyển chọn và bố trí cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế, còn nặng về quy trình tuyển chọn có tính hành chính.
Ông Nguyễn Hồng Long, Phó trưởng ban Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp cũng cho rằng, những nhiệm kỳ gần đây, công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng đã chỉ ra một số cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước thiếu tu dưỡng, rèn luyện, lợi dụng sơ hở trong cơ chế, chính sách, pháp luật để trục lợi, làm thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước.
Trình độ quản lý, năng lực lãnh đạo, quản trị doanh nghiệp của một số cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước hạn chế, do việc bố trí công chức quản lý nhà nước chuyển sang quản lý doanh nghiệp nhà nước chưa phù hợp.
Bộ chủ quản vừa làm chức năng quản lý nhà nước về chuyên môn, vừa là chủ sở hữu vốn nhà nước, chi phối nhân sự cấp cao của doanh nghiệp, cùng các kế hoạch, quy hoạch, chiến lược phát triển, nghĩa là “vừa đá bóng, vừa thổi còi”.
Tổng kết hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết T.Ư 5 khoá X về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, trong toàn Đảng bộ khố doanh nghiệp trung ương có 30 tổ chức đảng bị thi hành kỷ luật do vi phạm chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị, quy định của Đảng.
Đồng thời đã thi hành kỷ luật 1.872 đảng viên, trong đó có 440 cấp uỷ viên, 216 trường hợp bị khai trừ, nhiều người bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
“Quá trình xử lý để lại những bài học đắt giá trong quản lý, giám sát hoạt động của doanh nghiệp nhà nước nói chung, công tác lựa chọn, bổ nhiệm, quản lý, giám sát cán bộ trong doanh nghiệp nhà nươc nói riêng, nhất là những đảng viên được giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước trong doanh nghiệp”, ông Long nhận định.
MẠNH DẠN THAY THẾ LÃNH ĐẠO LÀM VIỆC KHÔNG HIỆU QUẢ
Một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp nhà nước tụt hậu đến từ công tác đào tạo cán bộ, nên việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực vì thế luôn là mục tiêu hàng đầu trong quá trình đổi mới doanh nghiệp nhà nước.
Theo ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, phân tích đánh giá cán bộ lãnh đạo của 19 tập đoàn, tổng công ty thuộc Uỷ ban trong thời gian qua nhận thấy, nhiều điểm yếu cần phải khắc phục đối với đội ngũ lãnh đạo quản lý doanh nghiệp.
Đòi hỏi cần nâng cao năng lực quản lý, điều hành đặc biệt tư duy chiến lược đối với lãnh đạo quản lý cấp cao của doanh nghiệp. Tăng cường sự kiến thức và sự hiểu biết về thông lệ và pháp luật quốc tế với doanh nghiệp. Bởi trong quá trình hội nhập quốc tế luôn nảy sinh các tranh chấp ngoài các thoả thuận, thoả ước chung còn có những thoả thuận song phương hay mang tính chuyên ngành trong những lĩnh vực chúng ta chưa có kinh nghiệm.
Nhiều ý kiến cho rằng, cần khẩn trương nghiên cứu, từng bước triển khai thực hiện thí điểm cơ chế tuyển dụng, bổ nhiệm qua thi tuyển cạnh tranh, công khai, minh bạch đối với tất cả các chức danh quản lý, điều hành và vị trí công việc khác trong doanh nghiệp nhà nước.
Nghiên cứu xây dựng cơ chế thuê Tổng Giám đốc, Giám đốc điều hành, Thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên. Thực hiện cơ chế đánh giá hiệu quả hoạt động của Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, ban điều hành đồng thời có chế độ đãi ngộ thoả đáng tương xứng với trách nhiệm, hiệu quả công việc.
Ngoài ra, theo ông Long, phương thức lựa chọn người đại diện và điều hành doanh nghiệp nhà nước cũng cần đổi mới theo hướng tuyển người kèm theo phương án kinh doanh, có hội đồng đánh giá, bỏ phiếu kín, lựa chọn người được điểm cao nhất để bổ nhiệm các vị trí lãnh đạo quản trị điều hành doanh nghiệp trong nhiệm kỳ 3 năm…
Tuy nhiên, cũng cần giám sát và có cơ chế thưởng phạt hàng năm bằng chế độ lương, thưởng, cũng như kỷ luật, sa thải.
Ông Lê Đăng Dũng, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn công nghiệp – viễn thông quân đội (Viettel) đồng tình cho biết, Viettel rất mạnh dạn trong bổ nhiệm lãnh đạo quản lý nhưng khi không đáp ứng yêu cầu thì cũng mạnh dạn thay thế người khác…, như vậy hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mới thực sự hiệu quả.
Năm 2025, hoàn thành sắp xếp doanh nghiệp nhà nước, xử lý dứt điểm dự án thua lỗ
Thủ đô ngàn năm văn hiến đã khắc sâu trong lịch sử dân tộc như một biểu tượng thiêng liêng của ý chí độc lập, tự do và khát vọng hòa bình, đồng thời là nơi hội tụ tinh hoa văn hóa, trí tuệ, bản lĩnh và khí phách của dân tộc Việt Nam...
Việt Nam và Bhutan: Hợp tác Đối tác Chiến lược hướng tới tương lai bền vững
Mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và Bhutan ngày càng được khẳng định qua chuyến thăm của Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck và Hoàng hậu đến Việt Nam..
Bão số 5 Kajiki hướng vào đất liền, các tỉnh Bắc Trung Bộ khẩn trương ứng phó
Chiều 22/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, chủ trì cuộc họp trực tiếp và trực tuyến với các địa phương ven biển từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế để bàn giải pháp ứng phó áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão số 5 – Kajiki.
Triển lãm Thành tựu đất nước mở cửa cho Nhân dân tham quan từ ngày 28/8
Triển lãm Thành tựu đất nước với chủ đề 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc, sẽ giới thiệu, trưng bày những thành tựu nổi bật của đất nước trong 80 năm xây dựng và phát triển trên các lĩnh vực. Triển lãm sẽ mở cửa cho Nhân dân vào tham quan từ ngày 28/8 tới đây...
Quốc vương Bhutan và Hoàng hậu kết thúc chuyến thăm tới Việt Nam
Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck bày tỏ vui mừng lần đầu tiên sang thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, nhấn mạnh Bhutan coi Việt Nam là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu ở khu vực Đông Nam Á, mong muốn tăng cường hợp tác nhiều mặt, chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: