Chiều ngày 6/5, Quốc hội thảo luận tại Tổ về 3 dự án Luật bao gồm: Dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

Nhấn mạnh tầm quan trọng, cấp bách của 3 Dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ đây là các luật quan trọng cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

CÓ ĐỘT PHÁ ƯU ĐÃI THUẾ, HỖ TRỢ TÀI CHÍNH CHO DOANH NGHIỆP KHOA HỌC CÔNG NGHỆ

Với dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Chủ tịch Quốc hội cho rằng trong lần sửa đổi này Luật cần phải cập nhật được các nội dung mới tại các Nghị quyết rất quan trọng mà Bộ chính trị đã ban hành vừa qua, bao gồm: Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Góp ý cụ thể, về tên gọi của của Dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo cần đổi thành Dự án “Luật Khoa học, công nghệ sửa đổi và đổi mới sáng tạo”.

“Việc này cũng là để công bố cho cả trong nước và quốc tế thấy được Đảng, Nhà nước, Quốc hội hết sức quan tâm đến lĩnh vực khoa học, công nghệ. Chúng ta đã ban hành Luật Khoa học và Công nghệ từ năm 2013. Bây giờ theo yêu cầu của Nghị quyết số 57 và yêu cầu của tình hình mới thì Luật Khoa học và Công nghệ được sửa đổi và bổ sung thêm một lĩnh vực nữa là đổi mới sáng tạo", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Dự thảo luật cần làm rõ khái niệm và phạm vi “đổi mới sáng tạo”. Theo Chủ tịch Quốc hội, dự thảo hiện nay mới thiên về công nghệ chưa bao quát đầy đủ các cái khía cạnh phi công nghệ như là đổi mới sáng tạo trong khoa học xã hội, nhân văn, về mô hình kinh doanh, quản lý. Do đó cần bổ sung rõ phạm vi đổi mới sáng tạo rộng hơn, bao gồm cả các sáng tạo phi công nghệ.

Nhất trí với một số ý kiến đại biểu, Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng cần phải tăng cường hơn về cơ chế ưu đãi và hỗ trợ tài chính nếu Luật khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo này ra đời. Theo Chủ tịch Quốc hội, hiện dự thảo chưa có điều khoản cụ thể, đột phá về ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp khoa học công nghệ.

"Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã nêu rất rõ vấn đề này. Ban soạn thảo phải cập nhật ngay những quan điểm, chỉ đạo của Nghị quyết", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế, tỉ lệ đầu tư cho nghiên cứu phát triển tại Việt Nam chỉ 0,44% GDP là thấp so với các nước trong khu vực như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore. 

Do đó cần quy định rõ, mạnh mẽ về chính sách ưu đãi thuế như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các sản phẩm thương mại hóa từ nghiên cứu khoa học; thiết lập cơ chế tài chính linh hoạt như quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc là hỗ trợ vốn ban đầu cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; đơn giản hóa các thủ tục, thương mại hóa kết quả nghiên cứu; giảm các rào cản hành chính để khuyến khích chuyển giao công nghệ.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ tinh thần đổi mới tư duy làm luật, Quốc hội chỉ quy định khung, Chính phủ sẽ ban hành nghị định, Bộ ban hành thông tư nhưng tất cả phải đảm bảo thông suốt, đơn giản hóa thủ tục thương mại, xóa rào cản để các doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực khoa học công nghệ phát triển.

TĂNG CƯỜNG LIÊN KẾT GIỮA NGHIÊN CỨU VÀ THỊ TRƯỜNG; KHUYẾN KHÍCH CƠ CHẾ ĐẶT HÀNG

Góp ý về xây dựng hệ sinh thái, đổi mới sáng tạo Quốc gia, Chủ tịch Quốc hội đề nghị quy định cụ thể trách nhiệm các chủ thể trong hệ sinh thái như: doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, đồng thời lập cơ chế chặt chẽ như mô hình đổi mới sáng tạo hoặc đặt hàng nghiên cứu từ doanh nghiệp;

Cùng với đó thúc đẩy các trung tâm đổi mới sáng tạo liên ngành, tích hợp khoa học xã hội và khoa học tự nhiên. thúc đẩy các trung tâm đổi mới sáng tạo liên ngành, tích hợp khoa học xã hội và khoa học tự nhiên, tạo động lực cho hệ sinh thái bền vững; bổ sung chính sách hỗ trợ các trung tâm đổi mới sáng tạo kết nối với các hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Đề cập tới phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ chế thu hút, đãi ngộ nhân tài cho khoa học, công nghệ, và đổi mới sáng tạo, Chủ tịch Quốc hội cho rằng dự thảo luật cần phải bổ sung các chính sách ưu đãi như là: miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân, thưởng cho nghiên cứu cơ bản, chia lợi nhuận từ thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tăng cường đào tạo từ bậc phổ thông đến các bậc cao, định hướng ngành nghề sớm cho các sinh viên, xây dựng chương trình đào tạo liên ngành…

"Đất nước muốn phát triển nhanh phải dựa vào khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo. Nếu chúng ta có một nền giáo dục tốt sẽ có những nhà khoa học tốt. Đây là vấn đề phải quan tâm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay", Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong xây dựng Luật lần này cần tăng cường sự liên kết giữa nghiên cứu và thị trường. Thực tế ở nước ta nhiều nghiên cứu khoa học chưa được ứng dụng vào thực tiễn hoặc thương mại hoá dẫn đến lãng phí nguồn lực cần phải khắc phục .

“Tôi đề nghị cần khuyến khích cơ chế đặt hàng nghiên cứu từ doanh nghiệp, đảm bảo đề tài có tính thực tiễn cao, gắn với nhu cầu thị trường. Quy định ưu tiên mua sắm công các sản phẩm, hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia; hỗ trợ thành lập doanh nghiệp từ trường đại học và viện nghiên cứu để thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Trong dự thảo Luật khoa học, công nghệ sửa đổi và đổi mới sáng tạo có đề cập nhưng cần phải quy định mạnh hơn”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng cho biết hiện nay dư luận, các nhà khoa học rất quan tâm đến Luật này. Do đó, việc xây dựng luật phải đột phá mạnh mẽ, mới hơn Nghị quyết 193 mà Quốc hội ban hành tại Kỳ họp bất thường. “Năm 2025 muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% và tăng trưởng 2 con số cho giai đoạn tiếp theo thì phải có đột phá trong lĩnh vực khoa học công nghệ”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.