Phát triển điện khí LNG gặp khó, đề xuất 6 giải pháp tháo gỡ

Vũ Khuê

08/12/2023, 07:44

Phát triển điện khí LNG được xác định là giải pháp “xanh” trong chuyển dịch năng lượng bền vững tại Việt Nam. Tuy nhiên, phát triển nguồn điện này cũng đang gặp phải không ít thách thức đòi hỏi cần các giải pháp tháo gỡ…

Quy hoạch điện 8 đưa ra mục tiêu chuyển đổi 18 GW điện than vào năm 2030 được thay thế bằng 14 GW điện khí LNG và 12-15 GW nguồn năng lượng tái tạo.

Quy hoạch điện 8 đặt mục tiêu giảm dần điện than, phát triển điện khí, tăng cường năng lượng tái tạo. Cụ thể, Quy hoạch điện 8 đưa ra mục tiêu chuyển đổi 18 GW điện than vào năm 2030 được thay thế bằng 14 GW điện khí LNG và 12-15 GW nguồn năng lượng tái tạo. Nghĩa là, đến năm 2030 sẽ phát triển 23.900 MW điện khí, tương đương tỷ trọng hơn 14,9% cơ cấu nguồn điện.

CÒN NHIỀU BẤT CẬP

Tuy nhiên, tại diễn đàn “Hiện thực hoá mục tiêu phát triển Điện khí LNG theo Quy hoạch điện 8” ngày 7/12, PGS TS Ngô Trí Long, Chuyên gia kinh tế cho rằng nhiều dự án, chuỗi dự án khí - điện LNG đã được quy hoạch, thậm chí đã được cho phép chủ trương đầu tư vẫn chưa được triển khai hoặc bị kéo dài tiến độ chuẩn bị đầu tư cho thấy việc phát triển sử dụng điện khí LNG còn nhiều khó khăn, bất cập.

Tiêu thụ khí của điện rất thấp, năm sau thấp hơn năm trước khi điện khí thường xuyên không được ưu tiên huy động. Năm 2023, dự kiến tiêu thụ khí của điện giảm khoảng 18% so với năm 2022 và được dự báo tiếp tục giảm trong năm 2024, ảnh hưởng đến sản xuất, đưa khí về bờ.

Tính toán của Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS) cho thấy, trong năm 2024 dự báo tổng lượng khí về bờ của đơn vị này chỉ khoảng 6,3 tỷ m3, thấp hơn nhiều so với mức dự kiến 7,7 tỷ m3 của năm 2023. Cùng với đó, các cơ chế để cung cấp LNG cho điện hết sức khó khăn, dự báo trong năm 2024 vẫn chưa thể bán được LNG cho điện.

Việc phát triển dự án điện khí cũng không phải là một quá trình dễ dàng. Những dự án gồm nhiều giai đoạn, với nhiều cấu phần luôn biến động, và nhiều rủi ro (rủi ro ở khâu thượng nguồn, hạ nguồn, rủi ro đối tác, rủi ro trong quá trình thi công, và nhiều rủi ro khác).

Các dự án nhiệt điện khí, do vậy, sẽ gặp nhiều khó khăn khi triển khai hơn các dự án nhiệt điện than vốn đã phải đối mặt với tình trạng chậm tiến độ triền miên. Khuôn khổ pháp lý hiện hành cho các dự án LNG cho điện ở Việt Nam vẫn chưa được xây dựng hoàn chỉnh.

Các dự án điện khí LNG có công nghệ tiên tiến, vốn đầu tư lớn nên đòi hỏi nhà đầu tư có kinh nghiệm và năng lực tài chính. Bên cạnh đó, các cơ quan có thẩm quyền chưa có đủ kinh nghiệm về lĩnh vực này nên có thể sẽ ảnh hưởng tới tiến độ và chất lượng lựa chọn nhà đầu tư cho các dự án.

Cùng với đó, cơ chế giá điện sử dụng nhiên liệu LNG chưa có quy định đầy đủ. Chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng lớn, xây dựng hạ tầng vận chuyển, lưu trữ và phân phối điện khí LNG đòi hỏi đầu tư vốn lớn và công nghệ hiện đại.

Đặc biệt, chuyên gia Ngô Trí Long nhấn mạnh thách thức lớn nhất là đàm phán Hợp đồng mua bán điện (PPA). Việc đàm phán PPA phải thực hiện theo đúng quy định của Bộ Công Thương. Theo đó, chủ đầu tư sẽ phải đàm phán mua bán điện với EVN dựa trên chi phí đầu tư nhà máy, giá khí cho phát điện, lợi nhuận cho phép... (trong khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành).

Hiện vẫn chưa có dự án điện khí LNG nào được khởi công xây dựng bởi chưa hoàn tất được các hợp đồng liên quan tới hoạt động của nhà máy, mà đáng chú ý nhất là PPA. Chi phí cao, vì là nguồn khí an toàn, được nhiều quốc gia sử dụng nên giá LNG cũng khá cao. Việt Nam không chủ động được nguồn cấp LNG do phải nhập khẩu 100% loại nhiên liệu này…

6 GIẢI PHÁP THÁO GỠ VƯỚNG MẮC

Nhằm tháo gỡ các vướng mắc khó khăn trong quá trình hiện thực hóa mục tiêu điện khí LNG trong Quy hoạch Điện 8, TS Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hội Dầu Khí Việt Nam đề xuất 6 nhóm giải pháp quan trọng.

Thứ nhất: Mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ điện khí LNG theo sát với mục tiêu cung cấp khí điện LNG trong Quy hoạch Điện 8. Đó là, xây dựng tập trung, đồng bộ các khu công nghiệp, nhà máy có quy mô tiêu thụ điện đủ lớn cùng với việc triển khai các dự án kho cảng và nhà máy điện khí LNG. Chính họ là các hộ tiêu thụ và là cơ sở quan trọng cam kết tiêu thụ điện và khi đó, các cam kết trong Hợp đồng mua bán điện sẽ trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.

“Đây cũng là chính sách giúp thu hút và khuyến khích các nhà đầu tư các loại hình khu công nghiệp, nhà máy cam kết tiêu thụ điện dài hạn cùng với chuỗi nhà máy điện và kho cảng LNG. Thêm vào đó, chúng ta cần có thêm các chính sách kích cầu về điện, kích thích sản xuất và kích thích tiêu dùng song song với khuyến khích tiết kiệm điện”, ông Thập nói.

Thứ hai: Sớm sửa đổi các Bộ Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Thuế và các Bộ Luật, Nghị định hướng dẫn liên quan.

Trước tiên và quan trọng nhất đó là cần phải chấp nhận chuỗi kinh doanh khí điện LNG hoạt động theo cơ chế thị trường và các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ thực hiện việc giám sát và hậu kiểm mọi quá trình hoạt động của chuỗi.

Tiếp đó, cho phép các chủ thể các nhà máy điện khí được quyền đàm phán bán điện một cách cạnh tranh giữa Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các hộ tiêu thụ điện. Đồng thời cho phép các nhà máy điện được quyền mua trực tiếp LNG và thuê kho cảng tàng trữ và tái hóa khí của kho cảng LNG.

Thứ ba: Cập nhật và sửa đổi Điều lệ và Quy chế tài chính của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và EVN.

"Việc Chính phủ không còn trực tiếp đứng ra bảo lãnh các Hợp đồng mua bán khí và mua bán điện là một quyết sách đúng, tuy nhiên với khung pháp lý hiện tại PVN và EVN không đủ cơ sở để thực hiện bảo lãnh thay thế. Do đó, cần phải cập nhật và sửa đổi Điều lệ và Quy chế tài chính của hai Tập đoàn đã và đang tham gia vào chuỗi các dự án điện khí LNG nói riêng và các chuỗi dự án lớn khác nói chung. Khi đó, nút thắt về bảo lãnh Chính phủ sẽ được tháo gỡ", ông Thập nhấn mạnh.

Thứ tư: Chính phủ hoặc Ngân hàng Nhà nước vẫn cần cam kết và đảm bảo về khối lượng chuyển đổi ngoại tệ/nội tệ và tỷ giá sẽ do thị trường quyết định. Nhà đầu tư sẽ hoàn toàn được thuyết phục nếu chúng ta chấp nhận cách tiếp cận này và nút thắt cũng sẽ được tháo gỡ.

Thứ năm: Tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tế giúp lựa chọn được các nhà đầu tư có tiềm lực về công nghệ, tài chính và kinh nghiệm triển khai. Đây sẽ là một trong các điều kiện cần và đủ để hiện thực hóa các dự án khí điện LNG theo Quy hoạch Điện 8.

Thứ sáu: Thay đổi nhận thức và tư duy. Với một loại hình kinh doanh mới cần có cách tiếp cận mới, phù hợp và khả thi. Điện khí LNG không phải chỉ có nhà máy điện và kho cảng LNG, mà điện khí LNG cần được hấp thụ hay tiêu thụ bởi các hộ tiêu thụ điện công nghiệp. Do đó, giá điện khí LNG bắt buộc phải theo cơ chế thị trường vì trọng số trong cấu thành giá điện khí LNG chủ yếu là giá LNG nhập khẩu.

Từ khóa:

Đọc thêm

TP.HCM tìm giải pháp “cứu” chợ truyền thống

Chính quyền TP.HCM đang có kế hoạch “giải cứu” chợ truyền thống trước tình hình khó khăn của hàng loạt chợ đang “đuối sức”; trong đó dự kiến sẽ “đóng cửa” một số chợ hoạt động yếu kém, bị bỏ hoang...

Sâu cuốn lá nhỏ gây hại diện rộng trên lúa mùa, Ninh Bình ra công điện khẩn phòng trừ

UBND tỉnh Ninh Bình vừa ban hành Công điện số 06/CĐ-UBND yêu cầu các sở, ban, ngành liên quan và Chủ tịch UBND các xã, phường tập trung chỉ đạo phòng, trừ sâu cuốn lá nhỏ đang gây hại nghiêm trọng trên diện tích lúa mùa năm 2025.

Sắp diễn ra loạt sự kiện về thành tựu 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường

Triển lãm ngành Nông nghiệp và Môi trường 2025 không chỉ là sự kiện tổng kết 80 năm phát triển của ngành, mà còn là cầu nối giữa quá khứ – hiện tại – tương lai, giữa nông nghiệp truyền thống và nền nông nghiệp công nghệ cao, bền vững, gắn liền với hội nhập quốc tế…

Lấp “lỗ hổng” để tránh hàng giả, quảng cáo "thổi phồng" sản phẩm

Những vụ việc bị phát giác trong thời gian qua như vụ kẹo kera, sữa tăng chiều cao… cho thấy lỗ hổng pháp lý khi doanh nghiệp lợi dụng cơ chế tự công bố sản phẩm và không phải đăng ký nội dung quảng cáo để “thổi phồng” tính năng, công dụng sản phẩm…

Hai lần Mỹ rút khỏi Thỏa thuận Paris và hậu quả toàn cầu

Sự kiện Mỹ tuyên bố rút khỏi Thỏa thuận Paris không chỉ là một quyết định mang tính biểu tượng về chính sách đối ngoại, mà còn tạo ra một hiệu ứng dây chuyền sâu sắc đối với cách thức vận hành của nền kinh tế toàn cầu trong thời đại chuyển đổi xanh...

Diễn đàn Năng lượng Việt Nam năm 2025

Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…

Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả

Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...

Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn

Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…

Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’

Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...

Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam

Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...