Tái cơ cấu ngành công nghiệp: TP.HCM cần chính sách đột phá và nhân sự chất lượng cao
Mộc Minh
15/10/2023, 09:34
Nguy cơ bị soán ngôi dẫn đầu của TP.HCM về tỷ trọng ngành công nghiệp trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, khi tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất và giá trị gia tăng của một số ngành công nghiệp trọng yếu thấp hơn của toàn ngành công nghiệp…
Ảnh minh họa.
Ngành công nghiệp đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế TP.HCM khi chiếm đến 23,68% về doanh thu, và 37,84% về lợi nhuận.
NGUY CƠ SOÁN NGÔI CÔNG NGHIỆP
Theo số liệu từ Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM (HDS), những năm gần đây, ngành công nghiệp thành phố có những tín hiệu phát triển chậm lại, năng lực cạnh tranh giảm, do đó cần thiết phải thực hiện tái cơ cấu trong tổng thể tái cơ cấu ngành công nghiệp quốc gia.
Tỷ trọng đóng góp vào GRDP của ngành công nghiệp ngày càng giảm dần, từ mức 22% (năm 2010) chỉ còn 18,1% (năm 2022).
TP.HCM có nguy cơ bị soán ngôi dẫn đầu về tỷ trọng ngành công nghiệp trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, khi tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất và giá trị gia tăng của một số ngành công nghiệp trọng yếu thấp hơn của toàn ngành công nghiệp.
Ngoài ra, diện tích đất công nghiệp hạn chế; nhiều văn bản luật còn chồng chéo cũng làm chậm quá trình công nghiệp hóa của thành phố.
Mục tiêu của TP.HCM đến năm 2030 là trở thành thành phố công nghiệp theo hướng hiện đại. Sản phẩm công nghiệp công nghệ cao chiếm tỷ trọng ngày càng tăng trong cơ cấu giá trị tăng thêm ngành công nghiệp; phát triển sản phẩm công nghiệp hỗ trợ tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu; chuyển dần sang tự túc sản xuất được nguyên liệu, tự thiết kế, sản xuất.
Tầm nhìn đến năm 2050, TP.HCM trở thành thành phố có nền công nghiệp phát triển hiện đại ngang tầm các thành phố lớn trong khu vực Đông Nam Á, Châu Á.
Trước thực trạng trên, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM (HIDS) và Sở Công thương TP.HCM phối hợp tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Tái cơ cấu ngành công nghiệp thành phố theo hướng phát triển bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” vào sáng 11/10/2023. Điều này cũng phù hợp với mong mỏi của cộng đồng doanh nghiệp, trong bối cảnh phải lấy nội lực để giảm thiểu các tác động và thách thức từ bên ngoài.
Để thực hiện, mục tiêu cụ thể giai đoạn năm 2024-2025, tỷ trọng công nghiệp trong GRDP đạt khoảng 18-20%, trong đó, tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo đạt trên 90%, tỷ trọng giá trị sản phẩm công nghiệp công nghệ cao trong các ngành chế biến, chế tạo đạt tối thiểu 15%.
Tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng công nghiệp đạt bình quân từ 7-9%/năm, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo đạt bình quân từ 7-9%/năm; tốc độ tăng năng suất lao động công nghiệp đạt bình quân 6,5-7%/năm. Đồng thời, chuyển đổi thành công thí điểm 5 khu công nghiệp – khu chế xuất (KCN-KCX) gồm Tân Thuận, Tân Bình, Bình Chiểu, Cát Lái và Hiệp Phước.
Mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tỷ trọng công nghiệp trong GRDP đạt khoảng 18-20%, trong đó, tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo đạt khoảng 92%, tỷ trọng giá trị công nghiệp công nghệ cao trong các ngành chế biến, chế tạo đạt tối thiểu 25%.
Tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng công nghiệp được duy trì ở mức 8-9%/năm, trong đó, công nghiệp chế biến, chế tạo đạt bình quân từ 8-9%/năm; tốc độ tăng năng suất lao động công nghiệp đạt bình quân 7-7,5%/năm.
Đặc biệt, chuyển đổi thành công 12 KCN-KCX còn lại, hình thành 4-5 khu công nghiệp mới theo mô hình chuyên ngành công nghệ cao, trong đó hình thành mới một khu công nghệ cao.
PHẢI CÓ NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO
Ông Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện Trưởng HIDS, cho biết mục tiêu chính của đề án là nhận diện đúng thực trạng ngành công nghiệp, mạnh dạn đột phá trong tư duy thay đổi chính sách phát triển công nghiệp TP.HCM trong bối cảnh mới. Đồng thời, tái cơ cấu ngành công nghiệp, tích hợp ngành phục vụ quy hoạch phát triển thành phố giai đoạn 2021-2023, tầm nhìn đến năm 2050.
“Đề án cũng gặp một số khó khăn, do việc quy hoạch hiện nay không theo ngành mà là quy hoạch tích hợp, các chính sách công nghiệp liên quan tác động nhiều vấn đề khác nhau. Trong đó có liên quan đến bối cảnh quốc tế sự chuyển dịch về chuỗi cung ứng, xu thế về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế chia sẻ… những vấn đề ảnh hưởng đến doanh nghiệp”, ông Vũ nêu.
Toàn cảnh hội thảo.
Theo TS Trần Du Lịch, ủy viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, đề án này được giao làm khẩn trương để làm cơ sở cho quy hoạch chung đang triển khai. Ở giai đoạn còn lại cố gắng đi sâu và tập trung vào các giải pháp nhận diện rõ hơn vào nguyên nhân ngành công nghiệp đang tồn tại và đề ra giải pháp. Chẳng hạn, cần đánh giá những chính sách hỗ trợ vì tất cả công nghiệp hỗ trợ là để phục vụ nhưng tác động chưa đáng kể, hoặc điểm mới là tăng trưởng “xanh” thì để làm “xanh” thì cần chính sách gì? Chuyển đổi khu công nghiệp, khu chế xuất thì cần làm gì?
“Nên đánh giá từ các chính sách Trung ương, TP.HCM có cái gì để hỗ trợ trên tất cả các mặt. Đề án này để triển khai chứ không phải để định hướng, do đó cần phân tích, làm rõ các chi tiết, chứ không nên nói chung chung”, ông Lịch nhấn mạnh.
Ông Lịch cũng lưu ý, giai đoạn còn lại cố gắng đi sâu các nhóm giải pháp ngành công nghiệp còn tồn tại, chi tiết các nhóm ngành cấp 2, để đề án khi hoàn thành không chỉ phục vụ quy hoạch, mà làm sẵn khi có quy hoạch thì triển khai ngay.
Còn theo ông Nguyễn Anh Thi, Trưởng Ban quản lý Khu Công nghệ cao TP.HCM, cần phải rà soát lại các chỉ tiêu tương thích, tương đồng với các chỉ tiêu quốc gia. Các mục tiêu cụ thể phải bám sát hệ thống các chỉ tiêu của quốc gia và về nguyên tắc, TP.HCM phải cao hơn so với cả nước.
Đồng thời, giai đoạn tới TP.HCM phải theo đúng tinh thần Nghị quyết 31, Nghị quyết 24 thì thành phố phải xây dựng, cạnh tranh trên cơ sở yếu tố đầu vào tiên tiến là nhân lực chất lượng cao, đổi mới sáng tạo. Để hệ thống hơn, phải bám sát 3 định hướng chiến lược: hạ tầng, nhân lực, thể chế.
“Khi nói về đổi mới sáng tạo thì gắn với đó là chất lượng nhân lực. Mọi thứ do con người quyết định. Hiện TP.HCM vẫn là nơi thu hút nhân tài, làm sao sắp tới không chỉ người giỏi trong nước mà cả trên thế giới phải muốn đến thành phố. Như vậy phải gắn với chính sách ưu đãi với từng ngành cụ thể”, ông Thi nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA), cho rằng đề án tái cơ cấu ngành công nghiệp đã làm rất nhiều, nhiệm kỳ nào cũng có chiến lược phát triển ngành công nghiệp, trong đó đều có tái cơ cấu, nhưng rất chậm, nhiều năm qua chưa tạo được sự chuyển biến rõ nét.
“Câu hỏi đặt ra: Ai đang làm cho ngành công nghiệp chuyển dịch? Hiện chúng ta chưa đả động đến doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), toàn bộ chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp trước nay toàn FDI làm. Ngoài ra, cần giải quyết bài toán về vốn, cần có cơ chế hỗ trợ, khơi thông nguồn vốn cho các doanh nghiệp”, ông Hòa nói.
Nhiều cụm công nghiệp tại Thanh Hóa mới chỉ phát huy hiệu quả… trên giấy
Những ngành công nghiệp có nhu cầu cao về công nghệ nano
Trà Vinh tập trung phát triển 4 khu công nghiệp
Đọc thêm
Bão số 5 áp sát, các tỉnh Bắc Trung Bộ lệnh cấm biển
Trước diễn biến phức tạp của bão số 5 (Kajiki) với gió giật cấp 13 - 14 và mưa lớn diện rộng, các tỉnh Bắc Trung Bộ đã đồng loạt ban hành lệnh cấm biển, khẩn trương kêu gọi tàu thuyền vào nơi tránh trú an toàn, vận hành xả lũ hồ chứa và triển khai phương châm “4 tại chỗ” nhằm chủ động ứng phó.
Bão số 5 sẽ đổ bộ vào Hà Tĩnh, Quảng Trị, dự báo sức tàn phá không kém bão Yagi
Vào lúc 10h ngày 24/8/2025, vị trí tâm bão số 5 (bão Kajiki) ở vào khoảng 17.4 độ Vĩ Bắc; 110.9 độ Kinh Đông, cách Hà Tĩnh khoảng 560km về phía Đông, sức gió mạnh nhất cấp 12-13 (118-149km/h), giật cấp 16. Dự báo bão số 5 sẽ đổ bộ vào Hà Tĩnh và Quảng Trị vào chiều ngày 25/8 và được đánh giá mức độ nguy hiểm không kém Yagi năm 2024, thậm chí có thể mạnh hơn bão Doksuri năm 2017…
Kim ngạch xuất khẩu 8 tháng của Thanh Hóa đạt xấp xỉ 4,7 tỷ USD
Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Thanh Hóa trong 8 tháng năm 2025 ước đạt 4,695 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ và bằng 58,7% kế hoạch năm. Đây là kết quả khả quan, cho thấy xuất khẩu tiếp tục là điểm sáng của kinh tế tỉnh trong bối cảnh nhiều khó khăn về thị trường và thời tiết.
Chiến lược “kiềng ba chân” để logistics xuyên biên giới vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung tăng tốc
Hạ tầng logistics miền Trung hiện vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít...
Ấn Độ tuyên bố vẫn tiếp tục mua dầu Nga
Ấn Độ cho biết sẽ vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga, bất chấp thuế quan trừng phạt của Mỹ liên quan đến vấn đề này sắp có hiệu lực...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: