Nhân dịp chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Litva Gitanas Nauséda, ngày 12/6 Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Đại sứ quán Litva tại Singapore kiêm nhiệm Việt Nam tổ chức “Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam-Litva”.

Litva là thành viên của Liên minh châu Âu từ năm 2004. Trong khuôn khổ hợp tác giữa Việt Nam và EU đã hình thành các khuôn khổ pháp lý để triển khai các hoạt động hợp tác trong lĩnh vực kinh tế - thương mại - đầu tư giữa Việt Nam và các quốc gia EU.

CHƯA TẬN DỤNG TỐT LỢI THẾ TỪ HIỆP ĐỊNH EVFTA

Phát biểu tại diễn đàn, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI, nhấn mạnh thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1992, đến nay Việt Nam và Litva đã có hơn 30 năm cùng nhau gìn giữ, phát triển mối quan hệ tốt đẹp và truyền thống do thế hệ cha ông để lại.

Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ với Litva, một đối tác bạn bè truyền thống tại khu vực vùng Ban – tích, Trung Đông Âu. Litva coi Việt Nam là đối tác quan trọng nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên, lãnh đạo VCCI thẳng thắn đánh giá quan hệ thương mại song phương chưa thực sự tương xứng với mong đợi và kỳ vọng của Chính phủ hai bên dù Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) đã được ký kết tháng 6/2019.

Thương mại song phương giữa Việt Nam và Litva hiện rất khiêm tốn, ở mức trên 100 – 150 triệu USD/năm. Năm 2024, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 200 triệu USD, tăng 7,5% so với năm 2023.

Trong 3 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại hai chiều đạt gần 100 triệu USD, tăng 94,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Các sản phẩm chính Việt Nam xuất khẩu sang Litva là dừa, quả hạch Brazil và hạt điều, trang phục cao su và cao su. Các sản phẩm chính mà Lithuania xuất khẩu sang Việt Nam là lúa mì, thiết bị định vị, sữa đặc.

“Cho đến nay doanh nghiệp hai bên vẫn chưa tận dụng tốt những lợi thế có được từ Hiệp định EVFTA để phát triển các hoạt động kinh doanh”, ông Công nhận định.

NHIỀU TIỀM NĂNG HỢP TÁC

Nhấn mạnh đến sự tương đồng giữa hai nền kinh tế là cơ hội cho thương mại hai chiều bứt phá, Tổng thống Litva Gitanas Nauséda cho rằng Litva và Việt Nam đều đại diện cho hai bên của quan hệ đối tác chiến lược giữa Liên minh châu Âu và ASEAN. Mặc dù khoảng cách địa lý giữa hai quốc gia khá xa, nhưng nền kinh tế hai nước lại có nhiều điểm tương đồng.

Việt Nam được biết đến như một ngôi sao kinh tế, cũng như là một nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Việt Nam là một câu chuyện thành công thực sự. Tương tự, Litva cũng là một câu chuyện thành công trong Liên minh châu Âu.

Điểm tương đồng nữa là cả hai quốc gia đều tập trung vào việc phục hồi các động lực tăng trưởng truyền thống, đồng thời chú trọng vào các động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế sáng tạo dựa trên tri thức và đổi mới sáng tạo.

Hai nước có tiềm năng mạnh mẽ trong hợp tác ở các ngành như thực phẩm, dệt may và hóa chất. Ngoài ra, các ngành có giá trị gia tăng cao, như khoa học sự sống, công nghệ thông tin và truyền thông, năng lượng tái tạo, cơ khí cũng là những lĩnh vực ưu tiên hợp tác.

Bên cạnh đó, Litva đã có bước tiến mạnh mẽ trong ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời. Các công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Litva rất mong muốn có cơ hội tham gia vào các dự án điện mặt trời tại Việt Nam.

Hay việc xây dựng các kho chứa LNG mới của Việt Nam cũng thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp Litva. Litva đã có kinh nghiệm trong phát triển nguồn cung LNG tại Đức và Brazil, vận hành thành công trạm LNG Klaipėda – kho chứa LNG đầu tiên tại các nước vùng Baltic.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Litva sử dụng công nghệ hiện đại để sản xuất các sản phẩm từ sữa, thịt và ngũ cốc có giá trị gia tăng cao, xuất khẩu tới hơn 150 quốc gia trên toàn thế giới. Các sản phẩm nông sản, thực phẩm của Litva cũng triển vọng tại thị trường Việt Nam.

“Những tầm nhìn tương đồng này sẽ tạo nền tảng vững chắc cho các quan hệ đối tác kinh tế mang lại lợi ích cho cả Việt Nam và Litva”, Tổng thống Gitanas Nausėda tin tưởng.

CHỦ ĐỘNG KHAI THÁC, TẬN DỤNG CÁC CƠ HỘI

Mặc dù, thị trường Litva có quy mô tương đối nhỏ, nhưng tiềm năng và là cửa ngõ để doanh nghiệp Việt Nam xâm nhập thị trường các nước Baltic. Để thúc đẩy hơn nữa hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư giữa hai nước, Chủ tịch VCCI cho rằng hai bên cần phối hợp phát huy những lợi thế tiềm năng với việc hai nước đều là cửa ngõ của khu vực ASEAN và Trung Đông Âu, đồng thời tận dụng tốt hơn nữa những cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do mang lại.

Hai bên cũng cần xem xét mở Đại sứ quán, mở đường bay thẳng, đường vận chuyển hàng hóa. Bản thân doanh nghiệp cũng cần chủ động hơn nữa tìm kiếm cơ hội hợp tác kinh doanh, thúc đẩy đưa các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh vào thị trường của nhau.

“Tôi cho rằng, tiềm năng vẫn còn rất nhiều nhưng các bạn cần nắm bắt cơ hội và tận dụng tốt FTA Việt Nam - EU để đạt được mục tiêu tốt hơn nữa trong năm 2025 này và những năm tiếp theo”, ông Công đề nghị.

Khẳng định mối quan hệ kinh tế, thương mại giữa Litva và Việt Nam còn nhiều tiềm năng phát triển, Tổng thống Litva Gitanas Nauséda cho rằng hai bên cần tận dụng cơ hội này để mở rộng thương mại hàng hóa và dịch vụ. Các doanh nghiệp cần tìm kiếm cơ hội hợp tác mở rộng, biến các thỏa thuận hợp tác thành kết quả cụ thể.

Cũng tại diễn đàn, ý kiến các bộ ngành đều cho rằng hai bên cần tăng cường trao đổi Đoàn các cấp nhằm duy trì và thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế - thương mại, đầu tư và các lĩnh vực khác.

Đồng thời tiếp tục phổ biến về các cam kết và lợi ích của Hiệp định EVFTA tới cộng đồng doanh nghiệp hai nước nhằm tận dụng các ưu đãi thuế quan từ Hiệp định EVFTA để tăng cường hoạt động xuất nhập khẩu các mặt hàng có thế mạnh của nhau.

Cũng như phổ biến về thông tin thị trường của nhau thông qua việc tổ chức các cuộc đối thoại, diễn đàn song phương để doanh nghiệp hai nước có định hướng tiếp cận thị trường, xây dựng quan hệ hợp tác lâu dài.

Tích cực kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp hai nước tham gia các cuộc triển lãm, hội chợ được tổ chức tại mỗi nước nhằm tìm hiểu, gặp gỡ gcác đối tác và tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa.

Đáng lưu ý, hiện nay, việc vận chuyển hàng hóa giữa Việt Nam và Litva vẫn còn hạn chế. Hàng hóa được vận chuyển giữa hai nước chủ yếu bằng đường biển với thời gian vận chuyển tương đối dài (khoảng 35 – 60 ngày, tùy địa điểm xuất hàng).

Về vận chuyển hàng không, hiện hai bên vẫn đang khai thác các dịch vụ vận chuyển hàng không trực tiếp hoặc quá cảnh qua các sân bay khác với chi phí khá đắt đỏ và chỉ phù hợp với một số loại hàng hóa nhất định.

Do vậy, trong thời gian tới, đối với việc vận chuyển hàng hóa khối lượng nhiều và để tối ưu thời gian vận chuyển (khoảng 25-30 ngày), hai bên cần nghiên cứu để hình thành tuyến vận tải đường sắt từ Việt Nam sang Lítva trên cơ sở kết hợp với tuyến đường sắt hiện có từ Việt Nam qua Trung Quốc tới các nước châu Âu.