Tập đoàn Dassault Systèmes có trụ sở tại Pháp, niêm yết trên sàn Euronext Paris với vốn hóa gần 50 tỷ USD (năm 2024), là doanh nghiệp công nghệ đa quốc gia hàng đầu thế giới. Tập đoàn sở hữu hơn 76 trung tâm R&D, 25.000 nhân sự tại 142 quốc gia, duy trì sức mạnh công nghệ và đổi mới toàn cầu. 

Dassault Systèmes đã có mặt tại Việt Nam hơn 20 năm, hợp tác với nhiều đối tác trong nước để triển khai công nghệ tiên tiến, thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Tạp chí Kinh tế Việt Nam / VnEconomy đã có cuộc phỏng vấn với ông Samson Khaou, Phó Chủ tịch thường trực, phụ trách khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của Dassault Systèmes.

Thưa ông, ông đánh giá thế nào về vị thế hiện tại của Việt Nam trong bức tranh công nghệ cao toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực như bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI)?

Tôi cho rằng Việt Nam đang trên hành trình phát triển nhiều triển vọng. Tại Diễn đàn Lãnh đạo Doanh nghiệp tổ chức vừa qua ở Hà Nội, tôi đã đề cập đến những nội dung này. Tôi xin nhấn mạnh thêm là Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế,  không chỉ là trung tâm sản xuất, mà còn là một quốc gia quan trọng trong đổi mới sáng tạo.

Trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo, khát vọng của Việt Nam là rất rõ ràng: Việt Nam mong muốn đóng góp vào tương lai của công nghệ toàn cầu, và những nền tảng cho mục tiêu này đang được xây dựng ngay từ hôm nay.

Điểm nổi bật chính là chương trình hành động chủ động từ phía Chính phủ, cùng với sự sẵn sàng của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp trong việc áp dụng những phương thức làm việc mới. Thay mặt Dassault Systèmes, chúng tôi rất vinh dự được đóng góp vào chương trình này và đồng hành cùng Việt Nam trên hành trình phát triển đầy triển vọng này.

Đâu là những điểm mạnh và thách thức riêng của Việt Nam so với các thị trường khu vực trong lĩnh vực công nghệ?

Thứ nhất, đó là chính sách tốt và môi trường kinh tế năng động. Chính phủ Việt Nam đã xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là ưu tiên quốc gia, với những mục tiêu đầy tham vọng – chẳng hạn như đưa nền kinh tế số chiếm 50% GDP vào năm 2045. Định hướng này mang lại sự tin tưởng lớn cho cả các doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Thứ hai, Việt Nam có nguồn lực lao động trẻ, có trình độ và tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ. Với hơn một nửa dân số dưới 30 tuổi, tư duy STEM vững vàng cùng với niềm đam mê công nghệ và đổi mới sáng tạo, tôi cho rằng hoàn toàn dễ hiểu khi Việt Nam có một trong những hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động nhất khu vực. Ví dụ, tôi thấy các lĩnh vực như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và học máy đều đang phát triển nhanh chóng và ổn định – nguồn năng lượng ấy thật sự rất đáng khích lệ.

Thứ ba, Việt Nam có vị trí chiến lược trong chuỗi giá trị toàn cầu. Việt Nam có chi phí cạnh tranh, hạ tầng số đang cải thiện nhanh chóng với các dịch vụ đám mây và đã thu hút được nhiều khoản đầu tư giá trị cao từ các tập đoàn toàn cầu trong nhiều lĩnh vực như sản xuất, thiết kế và R&D.

Tất nhiên, thách thức đặt ra là làm sao để mở rộng quy mô nguồn nhân lực đủ nhanh để đáp ứng tham vọng phát triển, đồng thời duy trì sự nhất quán trong chính sách để giữ vững niềm tin của các nhà đầu tư dài hạn. Nhưng nhìn chung, Việt Nam đang có những thế mạnh quan trọng để không chỉ là quốc gia ứng dụng nhanh công nghệ mà còn trở thành một trung tâm đổi mới thực thụ trong khu vực.

Chính phủ Việt Nam đã xác định bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và chuyển đổi số là những ưu tiên chiến lược. Từ góc nhìn của Dassault Systèmes, những chính sách then chốt nào sẽ giúp Việt Nam thành công trong các lĩnh vực này?

Theo quan điểm của chúng tôi, có hai yếu tố quan trọng. Đầu tiên là Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào phát triển nguồn nhân lực thông qua các trường đại học và trung tâm đào tạo. 

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần xây dựng hạ tầng đổi mới mạnh mẽ như phòng thí nghiệm, môi trường thử nghiệm (testbed) và nền tảng kỹ thuật số để các doanh nghiệp có thể thử nghiệm với chi phí và rủi ro thấp hơn. Qua đó, các tài năng trong nước sẽ có điều kiện đổi mới, tạo mẫu và thương mại hóa các ý tưởng mới mà không gặp phải những rào cản truyền thống về chi phí hay quy mô.

Đây chính là những điều kiện cần thiết để hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển mạnh mẽ. Với những điều kiện này, các đối tác quốc tế cũng có thể đóng góp một cách thiết thực, trong khi các đối tác trong nước có thể đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng, nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị và cạnh tranh hiệu quả hơn trên thị trường toàn cầu.

Ông có đề cập đến các đối tác quốc tế. Trong bối cảnh Việt Nam đang đặt mục tiêu trở thành trung tâm bán dẫn của châu Á vào những năm 203, vậy các tập đoàn công nghệ toàn cầu có thể đóng vai trò gì trong việc giúp Việt Nam hiện thực hóa tham vọng này?

Hiện nay, các mối quan hệ hợp tác quốc tế đóng vai trò vô cùng quan trọng, bởi không một quốc gia hay doanh nghiệp nào có thể tự mình xây dựng toàn bộ hệ sinh thái bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Các tập đoàn công nghệ toàn cầu đang bị thu hút bởi hệ sinh thái công nghệ và chính sách của Việt Nam — và đây chính là thời điểm lý tưởng để các tập đoàn này góp phần hiện thực hóa những tham vọng này.

Kết hợp với những quan điểm tôi đã chia sẻ ở trên, tôi nhận thấy ba đóng góp cụ thể mà các tập đoàn toàn cầu có thể mang lại. 

Thứ nhất, các tập đoàn toàn cầu mang theo nguồn vốn và kiến thức chuyên sâu. Do đó, đóng góp đầu tiên là xây dựng các phòng nghiên cứu & phát triển (R&D), trung tâm đổi mới sáng tạo và các cơ sở kỹ thuật tiên tiến tại Việt Nam. Việc thiết lập các cơ sở hiện đại không chỉ giúp củng cố hạ tầng công nghệ của Việt Nam, mà còn chuyển giao các quy trình và công nghệ đã được chứng minh hiệu quả. Điều này giúp đẩy nhanh quá trình học tập và đảm bảo các kỹ sư Việt Nam được đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế. 

Thứ hai, việc hợp tác trong các chương trình đào tạo, thực tập và nghiên cứu chung với các trường đại học sẽ giúp Việt Nam nhanh chóng mở rộng quy mô nguồn nhân lực. Với mục tiêu của Chính phủ là đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn vào năm 2030, các tập đoàn toàn cầu có thể đóng vai trò then chốt thông qua việc triển khai các chương trình đào tạo chuyên sâu ở bậc đại học và sau đại học.

Thứ ba, các tập đoàn toàn cầu là một phần không thể thiếu trong việc xây dựng hệ sinh thái bán dẫn bền vững. Các tập đoàn giúp Việt Nam hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời hỗ trợ các công ty khởi nghiệp trong nước mở rộng quy mô. Hợp tác cũng đồng nghĩa với việc tạo ra cơ hội tiếp cận – thông qua việc thu mua sản phẩm từ các doanh nghiệp Việt Nam, cùng phát triển sản phẩm, tham gia đối thoại chính sách. 

Các tập đoàn toàn cầu sẽ góp phần giúp Việt Nam trở thành một mắt xích tin cậy trong chuỗi cung ứng bán dẫn trong khu vực và trên toàn cầu. Điều này tạo ra sự ổn định lâu dài và tiếp tục thu hút thêm đầu tư trong tương lai.

Tôi được biết Dassault Systèmes đã ký kết hợp tác với Viettel và Trung tâm Đổi mới Quốc gia (NIC). Những hợp tác này sẽ mang lại điều gì cho Việt Nam, và Dassault Systèmes có thể đóng góp gì từ kinh nghiệm và năng lực của mình?

Sự hợp tác của chúng tôi với Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) cho thấy chúng tôi có niềm tin mạnh mẽ vào tiềm năng của Việt Nam. Bên cạnh NIC, chúng tôi cũng đã thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhiều đối tác trong nước khác như Tập đoàn Viettel.

Thông qua những hợp tác này, chúng tôi mong muốn thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, hỗ trợ sự phát triển của ngành bán dẫn và trí tuệ nhân tạo, đồng thời góp phần nuôi dưỡng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. 

Chúng tôi nhận thấy nhiều cơ hội để ứng dụng các giải pháp bản sao song sinh ảo (virtual twin) và trí tuệ nhân tạo vào các dự án thực tiễn, từ sản xuất tiên tiến, phát triển sản phẩm cho đến các chương trình đào tạo. Giá trị mà chúng tôi mang đến chính là chuyên môn toàn cầu, các phương pháp đã được kiểm chứng, và cam kết đồng hành hỗ trợ Việt Nam trong việc nội địa hóa và mở rộng những năng lực này một cách bền vững.

Dassault Systèmes làm thế nào để đảm bảo kinh nghiệm toàn cầu của mình được bản địa hóa và điều chỉnh phù hợp với nhu cầu cụ thể của Việt Nam, thay vì áp dụng một cách tiếp cận chung cho tất cả?

Không có một giải pháp nào phù hợp với tất cả. Những gì hiệu quả tại Pháp, Trung Quốc hay Ấn Độ không thể được sao chép nguyên vẹn tại Việt Nam. Đó là lý do vì sao chúng tôi luôn hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong nước để điều chỉnh các giải pháp của mình phù hợp với bối cảnh của Việt Nam. 

Chẳng hạn, chúng tôi và Viettel ký Biên bản ghi nhớ nhằm thúc đẩy ngành công nghệ cao của Việt Nam thông qua nền tảng 3DEXPERIENCE và AI. Nền tảng 3DEXPERIENCE sẽ mang đến sự linh hoạt trong việc đáp ứng các yêu cầu, ngôn ngữ và đặc thù chuỗi cung ứng của từng địa phương – từ đó giúp các doanh nghiệp và kỹ sư Việt Nam có thể đổi mới sáng tạo với những công cụ được thiết kế riêng cho môi trường của họ.

Một ví dụ cụ thể là Dự án Leapfrog mà chúng tôi thực hiện cách đây khoảng 10 năm, hợp tác  với Trung tâm Sản xuất sạch hơn Việt Nam (Vietnam Cleaner Production Center). Đó là một sáng kiến đổi mới bền vững, lần đầu tiên nền tảng 3DEXPERIENCE được giới thiệu đến các kỹ sư môi trường tại Việt Nam.

Thông qua các thử thách thiết kế thực tế, chúng tôi đã cho thấy công nghệ số có thể hỗ trợ cho thế hệ kỹ sư và doanh nhân kế tiếp trong việc áp dụng các nguyên tắc thiết kế tuần hoàn. Dự án này là minh chứng rõ ràng cho tác động thực tiễn của đổi mới sáng tạo khi được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu của cộng đồng.

Ông có nghĩ rằng Việt Nam có tiềm năng chuyển đổi từ một cơ sở sản xuất sang trở thành trung tâm thiết kế, đổi mới sáng tạo và sáng tạo sở hữu trí tuệ trong các lĩnh vực công nghệ cao không?

Câu trả lời của tôi chắc chắn là “có”. Nền tảng sản xuất vững mạnh của Việt Nam là một lợi thế lớn. Khi được kết hợp với hệ sinh thái phù hợp, tôi tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể chuyển mình từ “Sản xuất tại Việt Nam” sang “Thiết kế tại Việt Nam, cho thế giới”.