Tại hội thảo “Thúc đẩy tiềm năng xuất khẩu hàng hóa và nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại tại thị trường châu Á, châu Phi và châu Đại Dương” do Bộ Công Thương phối hợp với UBND thành phố Hà Nội tổ chức ngày 12/11, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho rằng mặc dù, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang các thị trường này có nhiều khởi sắc và dư địa mở rộng thị trường còn rất lớn, song vẫn tồn tại những khó khăn, hạn chế không nhỏ chờ đón doanh nghiệp.

RÀO CẢN LỚN NHẤT LÀ CÁC BIỆN PHÁP BẢO HỘ

Vụ thị trường châu Á- châu Phi (Bộ Công Thương), cho biết khu vực châu Á, châu Phi có 117 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có những thị trường truyền thống lớn của Việt Nam như Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Công, khu vực Tây Á, châu Phi…

Phát biểu tại sự kiện, bà Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng nhận định, trong các thị trường xuất khẩu, khu vực châu Á – châu Phi và châu Đại Dương luôn là thị trường quan trọng của Việt Nam. Trong những năm qua, Việt Nam đặc biệt chú trọng vào việc tăng cường hợp tác kinh tế với các quốc gia trong khu vực châu Á - Phi và châu Đại Dương nhằm đẩy mạnh xuất khẩu tại khu vực tiềm năng này.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, lũy kế 6 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và khu vực châu Á – châu Phi đạt khoảng 250 tỷ USD tăng khoảng 15% so với cùng kỳ năm 2023, chiếm gần 67% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với thế giới.

Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đến khu vực châu Á đạt gần 89 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2023; khu vực châu Đại Dương và châu Phi lần lượt đóng góp gần 3,5 tỷ USD và 1,5 tỷ USD, tăng khoảng 27% và 6% so với cùng kỳ năm 2023.

Mặc dù, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang các thị trường này có nhiều khởi sắc và dư địa mở rộng thị trường còn rất lớn, song Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng vẫn tồn tại những khó khăn, hạn chế không nhỏ chờ đón doanh nghiệp. Một trong những khó khăn lớn nhất là quan điểm bảo hộ, tạo ra rào cản của các nước, vùng lãnh thổ nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam.

Do xuất khẩu nhiều sang thị trường Á - Phi và châu Đại Dương, Việt Nam phải đối mặt với các vụ việc về phòng vệ thương mại tại các thị trường này. Theo thống kê của Bộ Công Thương, có tới 14/25 nước thuộc nhóm thị trường Châu Á, Châu Phi và Châu Đại dương đã điều tra 145/268 vụ việc phòng vệ thương mại khác nhau đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Các nước điều tra nhiều nhất là Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Australia, Indonesia, Philippines... Chỉ riêng trong ASEAN, 4 nước gồm: Malaysia, Indonesia, Philippines và Thái Lan đã điều tra tới 52 vụ việc phòng vệ thương mại với hàng hóa củaViệt Nam. Còn tại Châu Đại Dương, Australia cũng đã điều tra 19 vụ việc với Việt Nam.

NÂNG CAO KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG CHO DOANH NGHIỆP

Trước xu hướng trên, Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho biết Bộ Công Thương đã triển khai hàng hoạt các công tác hỗ trợ các Hiệp hội, ngành hàng, các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại tại thị trường Châu Á, Châu Phi và Châu Đại Dương.

Đồng thời phối hợp với các cơ quan liên quan tham gia với tư cách một bên liên quan trong các vụ việc điều tra chống trợ cấp đối với Chính phủ.

Tại nhiều thị trường quan trọng như Australia, Philippines, Indonesia…, Bộ Công Thương đã thành công trong việc bảo vệ các lập luận chứng minh Chính phủ không trợ cấp và không can thiệp vào thị trường để tạo ra lợi thế bất bình đẳng cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Bên cạnh đó, thường xuyên bám sát thông tin, quy trình điều tra của Cơ quan điều tra nước ngoài, từ đó cung cấp các thông tin theo yêu cầu và đưa ra các lập luận pháp lý phản bác các luận điểm thiếu căn cứ của nguyên đơn hoặc hoặc các kết luận có khả năng vi phạm WTO của cơ quan điều tra.

Do vậy, trong nhiều vụ việc, cơ quan điều tra đã phải xem xét lại các kết luận hoặc kéo dài thời gian khởi xướng để tiếp tục bổ sung các chứng cứ theo yêu cầu của Bộ Công Thương.

Mặt khác, Bộ Công Thương cũng chú trọng công tác tuyên truyền, đào tạo cho các bên liên quan, bao gồm cơ quan quản lý nhà nước, các hiệp hội, ngành hàng, các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu, đơn vị tư vấn.

Mục đích của công tác này nhằm thường xuyên cập nhật các thay đổi trong pháp luật phòng vệ thương mại và thực tiễn áp dụng pháp luật phòng vệ thương mại của nước ngoài. Cũng như nâng cao kiến thức và nhận thức về phòng vệ thương mại, giúp các bên liên quan phản ứng kịp thời và hiệu quả khi vụ việc phòng vệ thương mại diễn ra.

Để nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại tại những thị trường này, ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội kiến nghị cần nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp, nhà sản xuất có khả năng thích ứng tốt nhất trong hoàn cảnh mới.

Thông qua hệ thống cơ quan đại diện ở nước ngoài, kịp thời có các báo cáo về các thay đổi chính sách của đối tác, phản ứng của thị trường nước ngoài để kịp thời có các giải pháp, đối sách phù hợp.