Trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang là xu thế phát triển tất yếu, cộng đồng doanh nghiệp đang nỗ lực chuyển đổi theo hướng “xanh hóa”, nắm bắt cơ hội từ phát triển bền vững và kinh doanh có trách nhiệm, để đóng góp tích cực đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. 

Tại Hội thảo "Phát triển bền vững 2025: Kỷ nguyên mới cho phát triển Kinh Tế Xanh”, thuộc khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Xanh diễn ra ngày 28/8 tại Thành phố Hồ Chí Minh, các chuyên gia cho rằng, việc tuân thủ và đạt chuẩn mực xanh toàn cầu không chỉ giúp doanh nghiệp mở cửa thị trường và giữ chuỗi cung ứng, mà còn để tiếp cận vốn và bảo vệ thương hiệu.

YÊU CẦU CẤP THIẾT ĐẠT CHUẨN MỰC XANH TOÀN CẦU CHO DOANH NGHIỆP  

Chia sẻ về tầm quan trọng của việc đạt chuẩn mực xanh toàn cầu, ông Tô Thanh Sơn, Giám đốc Phát triển bền vững của công ty giám định SGS Việt Nam, cho biết nếu không đạt chuẩn đồng nghĩa với việc doanh nghiệp gần như không thể xuất khẩu và có nguy cơ bị gạt ra khỏi sân chơi trên thị trường quốc tế. Bởi hiện nay, nhiều thị trường như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản đã đưa tiêu chuẩn xanh vào điều kiện bắt buộc.

Cụ thể, các thị trường lớn ngày càng gia tăng những bộ tiêu chuẩn riêng cho từng ngành, như dệt may, giày dép; nông sản, thực phẩm; thủy sản; bao bì, nhựa sinh học; điện, điện tử, ô tô, xe máy, gỗ, xây dựng… Một số tiêu chuẩn về môi trường (ISO 14064, ISO 14067, ISCC, GRS, FSC) đến xã hội (BSCI, SMETA, SA8000, RBA)… cũng trở thành điều kiện bắt buộc.

Ngoài ra, nhiều tập đoàn đa quốc gia, như Apple, Microsoft, Adidas và top 500 doanh nghiệp toàn cầu đều yêu cầu nhà cung cấp có chứng nhận về môi trường, xã hội và quản trị. "Chứng nhận quốc tế về chuyển đổi xanh được xem là 'tấm vé thông hành' để doanh nghiệp duy trì vị trí trong chuỗi cung ứng quốc tế", ông Sơn nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, ông Đinh Hồng Kỳ, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Xanh Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết trong bối cảnh kinh tế bất ổn và khó suy đoán hiện nay, doanh nghiệp buộc phải tái định hình chiến lược kinh doanh để chuyển đổi xanh. Dù vẫn rất cần thể chế đi trước, khoa học công nghệ là động lực thì bản thân doanh nghiệp vẫn phải là lực lượng tiên phong.

Theo ông Lim Dyi Chang, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, Ngân hàng UOB Việt Nam, bức tranh chính sách tại Việt Nam đang chuyển biến mạnh mẽ. Nghị quyết 68 xác định khu vực tư nhân là động lực chính của tăng trưởng xanh, đặt mục tiêu phát triển 20 doanh nghiệp lớn vào năm 2030, đồng thời đưa ra các ưu đãi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng các kênh tín dụng mới.

Bên cạnh đó, Bộ tiêu chí phân loại xanh (Green Taxonomy), bao phủ 45 ngành nghề, mang lại sự rõ ràng và giảm thiểu rủi ro chính sách. Đây là công cụ mở khóa dòng vốn xanh cả trong nước lẫn quốc tế, biến tham vọng thành các dự án có thể tiếp cận nguồn tài chính.

"Đối với doanh nghiệp, các khung chính sách này không chỉ là quy định – mà là đòn bẩy chiến lược," ông Lim Dyi Chang cho biết. "Việc sớm thích ứng sẽ giúp doanh nghiệp giành lợi thế về vốn và xây dựng năng lực bền vững dài hạn."

Từ góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thanh Hương, Giám đốc Đầu tư Tập đoàn, Tập đoàn Nam Long chia sẻ, đơn vị này xem việc chủ động thay đổi để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao hơn về tiêu chuẩn xanh, công trình xanh từ phía khách hàng và đối tác là cơ hội định vị chiến lược phát triển bền vững, đóng góp vào Net Zero. Lợi ích cụ thể mà Nam Long gặt hái được là khi đáp ứng được yêu cầu xanh sẽ giúp tăng uy tín doanh nghiệp và giúp dễ tiếp cận vốn xanh với lãi suất thấp hơn mặt bằng chung, chẳng hạn như qua kênh phát hành trái phiếu.

TRONG BỐI CẢNH CÒN NHIỀU THÁCH THỨC, DOANH NGHIỆP CẦN CHỦ ĐỘNG TÌM LỐI ĐI 

Theo ông Đinh Hồng Kỳ, theo khảo sát thì còn đến 90% doanh nghiệp chưa sẵn sàng cho chuyển đổi xanh. Vì vậy, điều cần thay đổi đầu tiên là cách suy nghĩ chuyển đổi xanh là cuộc chơi của các ông lớn vì doanh nghiệp nhỏ thiếu nguồn lực.

Trong khi đó, dẫn minh họa từ chính doanh nghiệp nhỏ của mình và một số hội viên khác của Hội Doanh nghiệp Xanh Thành phố Hồ Chí Minh, ông Kỳ cho rằng chuyển đổi xanh phải bắt đầu từ việc nhỏ, làm tốt những việc nhỏ đơn giản sẽ dần dần đạt được những quy chuẩn không phải chờ có nguồn lực mới đầu tư. Những thay đổi này không quá phức tạp, có thể bắt đầu từ yêu cầu của các nhà nhập khẩu trong chuỗi cung ứng để đáp ứng tiêu chuẩn xanh quốc tế, bắt đầu từ việc nhỏ như tiết kiệm năng lượng chẳng hạn.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, ông Tô Thanh Sơn, Giám đốc Phát triển Bền vững - SGS Việt Nam, cho rằng doanh nghiệp không nên xem việc đáp ứng các chuẩn mực xanh toàn cầu chỉ là khó khăn. Trong chuyển đổi xanh, nguồn lực bắt đầu từ sức mạnh nội tại, chiếm 80% còn sự hỗ trợ bên ngoài chỉ 20%. Khi doanh nghiêp thay đổi được cách tư duy để có tầm nhìn xa hơn thì họ sẽ nhìn ra đường đi.

"Để tồn tại và phát triển trong nền kinh tế xanh thì không có con đường nào khác mà phải bắt tay vào làm ngay những việc nhỏ như tiết kiệm năng lượng, thống kê khí nhà kính, từ đó mới ra lộ trình, ra con đường tăng trưởng", ông Sơn nhấn mạnh. "Một khía cạnh khác cũng cần được quan tâm là phải đặt mục tiêu thay đổi trong cấu trúc doanh thu, đặc biệt là đối với doanh nghiệp nhỏ. Phải hoạch định mục tiêu tỷ lệ doanh thu mang về từ chuyển đổi xanh, bắt đàu từ mức thấp như 5-10% nhưng đi kèm là lộ trình tăng trưởng cụ thể để thực hiện."

Từ góc độ doanh nghiệp, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại, Grab Việt Nam, góp ý thêm rằng để thực hiện Net Zero cần lộ trình giao thông xanh, logistics xanh chi tiết để doanh nghiệp có kế hoạch thay đổi để thích ứng phù hợp. Bên cạnh đó, Grab cũng quan tâm đến việc áp dụng quy chuẩn trạm sạc, đầu sạc và khả năng tiếp cận điện sạc vì có đến 60% tài xế Grab đang ở nhà trọ nên việc sạc tại nhà là việc không đơn giản.

Bên cạnh đó, theo thông tin từ UOB, tính đến tháng 3 năm 2025, dư nợ tín dụng xanh tại Việt Nam đạt khoảng 704 nghìn tỷ đồng, tương đương 27 tỷ đô la Mỹ – tăng trưởng trung bình hơn 21% mỗi năm kể từ năm 2017. Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: đến cuối năm nay, 10% tổng dư nợ tín dụng sẽ là tín dụng xanh. 

Ông Lim Dyi Chang chỉ ra rằng có 5 chiến lược mà các doanh nghiệp nên tập trung để năm bắt cơ hội tăng trưởng xanh, bao gồm tích hợp ESG vào chiến lược – không chỉ để tuân thủ, mà để tạo ra giá trị thực; Định hướng và triển khai dự án theo Bộ tiêu chí phân loại xanh để dễ dàng tiếp cận nguồn vốn; Xây dựng quan hệ hợp tác liên ngành – tài chính, công nghệ và chuỗi cung ứng; Đa dạng hóa nguồn vốn – thông qua trái phiếu xanh, hợp tác công tư, tài chính hỗn hợp; Tăng cường khả năng chống chịu – đầu tư vào chuỗi cung ứng, chuyển đổi số và quản trị rủi ro.

"Thông điệp của chúng tôi gửi đến cộng đồng doanh nghiệp là: hãy hành động sớm, hành động quyết liệt," ông Lim Dyi Chang nhấn mạnh. "Cơ hội đang mở ra, nhưng sẽ không kéo dài mãi mãi."