Theo hãng tin CNBC, với tỷ lệ 7 phiếu thuận và 4 chống, Tòa Phúc thẩm Liên bang Mỹ đã ra phán quyết rằng đạo luật mà ông Trump viện dẫn để áp các kế hoạch thuế quan trên diện rộng, bao gồm thuế quan đối ứng, thực ra không trao cho ông thẩm quyền áp các thuế quan đó.

“Thẩm quyền cốt lõi của Quốc hội để áp thuế, chẳng hạn như thuế quan, được quy định rõ trong Hiến pháp. Thuế quan là một thẩm quyền cốt lõi của Quốc hội”, phán quyết của tòa nêu rõ.

Tòa phúc thẩm cho biết hiệu lực của phán quyết này sẽ được hoãn tới ngày 14/10 để cho chính quyền ông Trump có thời gian kháng cáo lên Tòa án Tối cao. Phản hồi phán quyết này, ông Trump công kích tòa phúc thẩm là “cực kỳ thiên vị” và khẳng định rằng Tòa án Tối cao sẽ đưa ra một phán quyết có lợi cho ông.

“Nếu những kế hoạch thuế quan này bị bãi bỏ, đó sẽ là một thảm họa thực sự cho đất nước. Nếu được phép giữ nguyên, phán quyết này sẽ thực sự phá hủy nước Mỹ”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social.

“Các kế hoạch thuế quan của Tổng thống vẫn có hiệu lực và chúng tôi mong muốn giành chiến thắng cuối cùng trong vấn đề này”, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết trong một tuyên bố.

Phán quyết mà tòa phúc thẩm vừa đưa ra là thất bại thứ hai liên tiếp của ông Trump trong vụ kiện “một mất một còn” nhằm vào các kế hoạch thuế quan của ông, được biết đến là vụ án “V.O.S. Selections v. Trump”.

Vụ án này được hợp nhất từ hai vụ kiện riêng biệt, một do một nhóm các tiểu bang đâm đơn và một do 5 doanh nghiệp nhỏ của Mỹ khởi xướng. Đây là vụ kiện tiến xa nhất trong số gần một chục vụ kiện liên bang thách thức việc ông Trump sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt các kế hoạch thuế quan trên diện rộng.

Luật sư Jeffrey Schwab của tổ chức Liberty Justice Center - đại diện cho các nguyên đơn là doanh nghiệp nhỏ trong vụ án - nói trong một tuyên bố: “Đây là lần thứ hai trong vụ án này, một tòa án liên bang phán quyết rằng thuế quan đối ứng của Tổng thống là bất hợp pháp. Phán quyết này bảo vệ các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ khỏi sự không chắc chắn và tác hại do các kế hoạch thuế quan bất hợp pháp này gây ra”.

Chính quyền ông Trump đã lập luận rằng IEEPA trao quyền cho Tổng thống áp dụng các mức thuế quan cụ thể cho từng quốc gia ở bất kỳ mức nào nếu ông cho là cần thiết để giải quyết tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Hồi cuối tháng 5, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) đã bác bỏ lập trường đó của chính quyền ông Trump và bác bỏ các kế hoạch thuế quan được áp dựa trên IEEPA của ông, bao gồm cả thuế quan đối ứng.

Phán quyết đó cũng vô hiệu hóa thuế quan của ông Trump đối với Canada, Mexico và Trung Quốc - các kế hoạch thuế quan được áp dụng để giải quyết cáo buộc các nước này liên quan tới việc tuồn chất cấm fentanyl vào Mỹ.

Tòa án Phúc thẩm Liên bang nhanh chóng tạm dừng phán quyết của CIT trong khi giải quyết các thủ tục kháng cáo theo đơn kháng cáo của chính quyền ông Trump. Nhưng nhiều thẩm phán phúc thẩm dường như rất hoài nghi về các lập luận của chính quyền Trump khi họ nghe tranh tụng vào cuối tháng 7.

Trong phán quyết ngày 29/8, tòa án phúc thẩm nhận thấy rằng các kế hoạch thuế quan quan bị kiện là vượt quá thẩm quyền của ông Trump theo IEEPA. “Cả thuế quan liên quan tới việc buôn lậu chất cấm và thuế quan đối ứng đều phạm luật cả về về phạm vi, mức thuế và thời gian áp dụng”, đa số thẩm phán của tòa phúc thẩm nhận định.

“Các kế hoạch thuế quan này áp dụng cho gần như tất cả các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ (và, trong trường hợp thuế quan đối ứng, áp dụng cho hầu hết tất cả các quốc gia), áp mức thuế cao, luôn thay đổi và vượt quá mức được quy định trong hệ thống thuế quan của Mỹ, và cũng không giới hạn về thời gian”, phán quyết có đoạn viết.

Phán quyết của tòa phúc thẩm được đưa ra chỉ vài giờ sau khi các nhà đàm phán thương mại hàng đầu của ông Trump thúc giục các thẩm phán xem xét “những diễn biến bổ sung” trong vụ án, bao gồm một đánh giá từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) rằng thuế quan sẽ giúp thâm hụt ngân sách của Mỹ giảm 4 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick nói trong một tuyên bố trước tòa rằng việc bác bỏ các kế hoạch thuế quan mà ông Trump đưa ra theo IEEPA “sẽ gây ra thiệt hại lớn và không thể khắc phục cho Mỹ, cũng như cho chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia của nước này trong cả hiện tại và trong tương lai”.

Ông nói thêm: “Một phán quyết như vậy sẽ đe dọa các lợi ích chiến lược rộng lớn hơn của Mỹ ở trong và ngoài nước, có khả năng dẫn đến trả đũa và phá vỡ các thỏa thuận đã có với các đối tác thương mại nước ngoài, đồng thời làm trật bánh các cuộc đàm phán quan trọng đang diễn ra với các đối tác thương mại nước ngoài”.