“Tôi không tin rằng con người sẽ trở nên lỗi thời. Đó là khái niệm vô lý”, ông Patel, người đang dẫn dắt mảng hạ tầng AI tại Cisco, chia sẻ với CNN Business.

Nhà lãnh đạo thừa nhận sẽ có “những giai đoạn khó khăn khi một số người bị ảnh hưởng”, nhưng phản đối mạnh mẽ nhận định của ông Dario Amodei, CEO Anthropic, rằng AI có thể đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên tới 20% và loại bỏ một nửa số công việc cấp đầu vào trong lĩnh vực văn phòng.

Ông Patel là một trong số nhiều lãnh đạo công nghệ phản bác quan điểm bi quan này. Một số chuyên gia khác cũng cho rằng AI sẽ thay đổi công việc bằng cách đòi hỏi kỹ năng mới, chứ không triệt tiêu hoàn toàn. Tuy nhiên, phát biểu của Chủ tịch Cisco được đưa ra trong bối cảnh tuyển dụng nhân sự mới ra trường ghi nhận sụt giảm và nhiều tập đoàn công nghệ ngày càng ứng dụng AI rộng rãi, đặt ra câu hỏi về tương lai thị trường lao động.

“XÓA BỎ VIỆC LÀM TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP LÀ SAI LẦM LỚN”

“Ông Dario là bạn tôi, Cisco cũng là nhà đầu tư của Anthropic. Tôi rất tôn trọng những thành tựu ông ấy đạt được. Nhưng trong vấn đề này, tôi có quan điểm khác”, ông Patel nhận định tại Hội nghị AI Ai4 tổ chức tại Las Vegas. “Tôi bác bỏ ý tưởng cho rằng trong vòng năm năm nữa, con người sẽ chẳng còn việc gì để làm và chỉ ngồi ngoài bãi biển. Điều đó hoàn toàn vô lý”.

Đặc biệt, vị Giám đốc nhấn mạnh “rất lo ngại” với suy nghĩ AI có thể xóa bỏ vị trí việc làm sơ cấp, vì doanh nghiệp thực sự cần nhân sự trẻ tuổi – nhóm người thường nhanh nhạy hơn với công nghệ mới.

“Nếu bạn loại bỏ toàn bộ vị trí trình độ sơ cấp, đó là điều ngu ngốc nhất mà một công ty có thể làm trong dài hạn. Bởi khi ấy, bạn đã tự loại bỏ dòng chảy của góc nhìn mới mẻ”.

Ông Patel còn cho rằng đôi khi, quá nhiều kinh nghiệm lại trở thành rào cản. Người làm lâu năm thường mang theo định kiến “việc này đã từng thất bại” trong khi hiện tại có thể thành công. Vì thế, công ty nên dành “rất nhiều thời gian” với nhân viên trẻ và thực tập sinh.

“Tôi học được nhiều điều từ những đồng nghiệp vừa tốt nghiệp đại học, bởi họ mang đến góc nhìn mới và độc đáo. Khi góc nhìn đó kết hợp với kinh nghiệm, điều kỳ diệu sẽ xảy ra”, ông Patel nói. “Sẽ là chiến lược tồi nếu doanh nghiệp không đưa nhân sự sơ cấp vào đội ngũ”.

AI LÀM KHÓ LAO ĐỘNG MỚI RA TRƯỜNG?

Một số nhà kinh tế cho rằng đã có dấu hiệu AI tác động tiêu cực tới những vị trí việc làm dành cho sinh viên mới ra trường.

Dù thị trường lao động tổng thể khá ổn định, nhưng sinh viên tốt nghiệp năm 2025 lại đối mặt với giai đoạn khó khăn nhất trong nhiều năm. Lần đầu tiên kể từ năm 1980, tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm lao động trẻ (22–27 tuổi, có bằng cử nhân trở lên) cao hơn tỷ lệ thất nghiệp trung bình toàn Hoa Kỳ, theo Oxford Economics.

Số lượng tuyển dụng vị trí sơ cấp giảm tới 23% từ tháng 3/2020 đến tháng 5/2025, vượt mức giảm chung 18% của toàn thị trường, theo dữ liệu LinkedIn.

Có nhiều nguyên nhân, không phải tất cả đều liên quan đến AI. Tuy nhiên, AI dường như đóng vai trò nhất định. Oxford Economics ghi nhận tỷ lệ việc làm trong hai ngành dễ bị AI tác động, khoa học máy tính và toán học , đã giảm 8% từ năm 2022 đối với lao động mới ra trường, trong khi hầu như không thay đổi đối với lao động lâu năm.

“AI chắc chắn đang thay thế một số việc làm sơ cấp”, nhà kinh tế Matthew Martin thuộc Oxford Economics nhận định.

“AI KHÔNG THỂ ĐÃI BẠN BỮA TỐI”

Các nhà kinh tế và chuyên gia AI cho rằng những công việc dễ bị đe dọa nhất là công việc lặp đi lặp lại, dễ tự động hóa, chẳng hạn như nhập liệu.

“Những công việc văn thư ít hấp dẫn sẽ biến mất. Chúng sẽ bị tự động hóa. Và nếu bạn không tự động hóa, bạn sẽ bị loại khỏi cuộc chơi”, ông Alan Ranger, Phó Chủ tịch phụ trách Tiếp thị tại Cognigy, phát biểu bên lề Hội nghị Ai4.

Cognigy là công ty cung cấp trợ lý AI đàm thoại cho ngân hàng, hãng hàng không và nhiều doanh nghiệp khác. Phó Chủ tịch Ranger kể lại, khi Lufthansa buộc phải hủy toàn bộ chuyến bay do đình công ở Đức đầu năm nay, AI của Cognigy đã giúp hãng đặt lại hàng nghìn vé mỗi phút.

Tuy vậy, ông Ranger cũng cho rằng doanh nghiệp sẽ không cắt giảm ồ ạt nhân viên hỗ trợ khách hàng, bởi vẫn cần con người để quản lý AI, thiết kế phần mềm và giải quyết vấn đề phức tạp hơn. Đại diện Cognigy thừa nhận trong tương lai, số lượng nhân viên hỗ trợ sẽ ít đi khi nhiều người rời ngành hoặc nghỉ hưu, đồng thời công ty sẽ tập trung tuyển dụng cho một số vai trò khác.

“Các vị trí quản lý khách hàng hay bán hàng sẽ không sớm bị thay thế đâu. AI không thể chiêu đãi bạn một bữa tối sang trọng”, ông Ranger bông đùa.

TRÁCH NHIỆM CỦA NGÀNH CÔNG NGHỆ

Chủ tịch Cisco cho rằng gánh nặng đảm bảo quá trình chuyển đổi suôn sẻ sang kỷ nguyên AI siêu thông minh thuộc về cả ngành công nghệ và xã hội: “Xét về giới công nghệ, chúng ta sống trong một bong bóng, luôn nghĩ rằng ‘gián đoạn là chuyện bình thường’. Nhưng với công nhân ngành thép, khi họ mất việc, họ không thể trở thành kỹ sư AI chỉ sau một đêm”.

Theo ông Patel, cần có chiến lược đào tạo lại và trang bị kỹ năng mới, phối hợp giữa chính phủ, nhà giáo dục và cộng đồng công nghệ. “Ngành công nghệ phải có trách nhiệm trong chuyện này. Nếu không, xã hội sẽ phải chịu nhiều tổn thất, và đó là điều chúng ta cần tránh”.